Depresja a choroba Hashimoto

Liczba osób cierpiących z powodu depresji zatacza coraz szersze kręgi i zwiększa się z roku na rok w coraz szybszym tempie. Zgodnie z najnowszym raportem Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), choroba ta dotyka aż 322 mln ludzi na całym świecie, z czego 12% dotyczy osób zamieszkujących Europę, co stanowi ponad 40 mln osób cierpiących z powodu zaburzeń depresyjnych na tym kontynencie. Szacuje się, że do 2030 r. depresja będzie prawdopodobnie najbardziej powszechną chorobą na świecie.

Również liczba osób z rozpoznaniem choroby Hashimoto zwiększa w podobnym tempie i aktualnie już u ponad miliona osób w Polsce zdiagnozowano zapalenie tarczycy, a liczba nowych rozpoznań cały czas rośnie. Choroba Hashimoto jest nawet określana mianem jednej z najczęściej diagnozowanych chorób autoimmunologicznych na świecie.

Inne choroby, podobne objawy 

Te dwie choroby są do siebie bardzo zbliżone pod kątem pojawiających się objawów i z tego też powodu nierzadko są ze sobą mylone. Do objawów wspólnych, które mogą występować zarówno w chorobie Hashimoto jak i w depresji można zaliczyć:

• obniżony nastrój
• permanentne poczucie zmęczenia
• trudności z koncentracją i utrzymaniem uwagi
• pogorszenie pamięci
• obniżone libido
• nadmierna senność
• zmniejszenie zainteresowanie różnymi czynnościami
• obniżony napęd (czyli wolniejsza sprawność ruchowa i szybkość reakcji)
• wycofywanie się z różnych aktywności
• niższy poziom motywacji do działania
• dolegliwości somatyczne (1)

Zazwyczaj lekarzowi pierwszego kontaktu na pierwszej wizycie trudno określić czy zgłaszane dolegliwości mają charakter somatyczny czy bardziej psychologiczny, zwłaszcza w sytuacji kiedy pacjent nie ma przy sobie wyników badań laboratoryjnych. Dlatego też, z uwagi na duże podobieństwo w zakresie objawów klinicznych, choroba Hashimoto często jest mylona z depresją, co w konsekwencji wiąże się z późniejszą jej diagnozą i późniejszym włączeniem odpowiedniego leczenia.

Czy depresja może zwiększać ryzyko chorób autoimmunologicznych?

W wielu badaniach klinicznych zwraca się uwagę na podwyższone stężenie markerów zapalnych w przebiegu depresji, co jest tłumaczone współistniejącymi zaburzeniami depresyjnymi z chorobami o charakterze autoimmunologicznym. Jednocześnie warto również podkreślić, co wykazano w licznych badaniach, że w przypadku występowania zaburzeń depresyjnych układ immunologiczny jest aktywny, nawet w przypadku braku innych chorób współistniejących o charakterze somatycznym. Może być to związane z aktywacją stanu zapalnego przez stres psychologiczny, zarówno ten o charakterze ostrym (np. nagła śmierć bliskiej osoby lub wypadek samochodowy) jak i przewlekłym (np. ciągłe przeciążenie zawodowe i stresujące otoczenie). Zauważa się także podwyższenie poziomu markerów zapalnych w tzw. early life stress, czyli trudnych sytuacjach jakie miały miejsce w dzieciństwie (2).

Czy choroba Hashimoto może przyczyniać się do rozwoju depresji?

W wielu badaniach udowodniono, że ryzyko rozwoju depresji w przebiegu chorób przewlekłych (np. cukrzyca, choroby reumatoidalne, choroby jelit) jest zdecydowanie większe. Codzienne zmaganie się z objawami choroby, wizyty u lekarza, badania i poczucie przewlekłości tego stanu mogą istotnie zwiększać ryzyko wystąpienia zaburzeń depresyjnych. Dodatkowo różne powikłania związane z przebiegiem choroby Hashimoto (np. trudności z zajście w ciążę, niepłodność) mogą dodatkowo przyczyniać się do pogłębienia obniżonego nastroju.

Warto również zwrócić uwagę na fakt, że niektóre objawy somatyczne towarzyszące chorobie Hashimoto nie są obojętne dla naszego nastroju. Pojawiający się nagły wzrost masy ciała pomimo stosowania tej samej diety, wypadanie włosów czy towarzyszące zaparcia lub suchość skóry mogą także prowadzić do znacznego obniżenia nastroju (3).

Kiedy powinna się zapalić czerwona lampka?

Warto być świadomym jakie objawy mogą wskazywać na zaburzenia depresyjne, ponieważ im szybciej zgłosimy się do specjalisty, tym większa szansa na szybsze poradzenie sobie z trudnościami. Zgodnie z przyjętą klasyfikacją ICD-10 zaburzenia depresyjne obejmują utrzymywanie się przez co najmniej dwa tygodnie dwóch z następujących objawów:

• obniżenie nastroju,
• utrata zainteresowań i anhedonia (trudność w odczuwaniu przyjemności),
• zmniejszenie energii prowadzące do wzmożonej męczliwości i wycofywania się z podejmowanych aktywności;

oraz występowanie przynajmniej dwóch z kolejnej grupy objawów:

• osłabienie zdolności do koncentracji i utrzymywania uwagi,
• niska samoocena,
• towarzyszące poczucie winy i niskiej wartości,
• pesymistyczne myśli wobec najbliższej przyszłości,
• myśli lub zamiary suicydalne (samobójcze),
• zaburzenia rytmu snu,
• zmiany w apetycie (zmniejszony lub zwiększony) (4)

Należy zaznaczyć, że depresja może przybierać różne formy tzw. zawolaowane, np. depresja pod postacią somatyzacji (czyli objawy depresyjne mogą być ukryte pod postacią różnych dolegliwości somatycznych, tj. bólów głowy, mięśni czy dolegliwości żołądkowo-jelitowych). Depresja może także mieć różne stopnie nasilenia objawów (epizod depresyjny ciężki, umiarkowany, łagodny). Nie zawsze zaburzenia depresyjne objawiają się wyraźnie obniżonym nastrojem, zaburzeniami snu i wycofaniem z życia społecznego. Czasem objawy mogą być związane z trudnościami z pamięcią i koncentracją lub np. zwiększoną drażliwością. Istotne jest, aby różnicować depresję z innymi zaburzeniami, które mogą mieć podobny obraz kliniczny, ale jednak są różne. Należą do nich m. in. zaburzenia adaptacyjne, dystymia (objawy depresyjne są często łagodniejsze), choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD), cyklotymia (podobna do ChAD, ale objawy mają łagodniejszy charakter) czy uporczywe zaburzenia nastroju.

Jeśli zauważasz u siebie takie zmiany jak te opisane powyżej, a Twoje wyniki badań laboratoryjnych są w normie i dolegliwości te nie wskazują na zaburzenia endokrynologiczne, warto zgłosić się jak najszybciej do lekarza psychiatry lub do psychoterapeuty. Depresja jest chorobą taką jak wszystkie inne – wymaga podjęcia odpowiedniego leczenia i skorzystania z pomocy wykwalifikowanego specjalisty (5).

Literatura

1. Broniarczyk-Czarniak M. Zaburzenia psychiczne współistniejące z chorobą Hashimoto — przegląd piśmiennictwa. Psychiatria 2017; 14(4): 209-216.
2. Gałęcki K. Teoria zapalna depresji – podstawowe fakty. Psychiatria 2012;9:(2):68–75.
3. Leyhe T, Hügle M, Gallwitz B, et al. Increased occurrence of severe episodes in elderly depressed patients with elevated anti-thyroid antibody levels. Int J Geriatr Psychiatry. 2009; 24(7): 779–781.
4. Pużyński S., Wciórka J. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. Wydawnictwo Versalius, Kraków 2000.
5. Uysal HB, Ayhan M. Autoimmunity affects health-related quality of life in patients with Hashimoto’s thyroiditis. Kaohsiung J Med Sci. 2016; 32(8): 427–433.

 

O autorze Agata Juruć

dr n. med.

Wykładowca akademicki, psycholog, dietetyk, coach. Autorka publikacji naukowych z zakresu psychodietetyki oraz psychologii zdrowia i choroby. Prowadzi liczne warsztaty i szkolenia. Prelegent na konferencjach krajowych i międzynarodowych.

UDOSTĘPNIJ ARTYKUŁ

udostępnij na facebook-u