“Brain fog” (mgła mózgowa, umysłowa) to zespół objawów obejmujący zaburzenia funkcji poznawczych, w tym problemy z pamięcią czy niezdolność do skupienia uwagi. Nie stanowi jednak osobnej jednostki chorobowej i nie funkcjonuje jako termin w literaturze medycznej. Często pojawia się w przebiegu różnych schorzeń takich jak nerwica, celiakia czy Hashimoto (1).
Przyczyny mgły mózgowej
Mgła mózgowa powstaje na skutek zaburzeń działania neuroprzekaźników:
- dopaminy,
- acetylocholiny,
- serotoniny i
- kwasu gamma-aminomasłowego (GABA).
Neuroprzekaźniki to związki chemiczne, dzięki którym możliwe jest przekazywanie sygnałów między komórkami nerwowymi. Związki te mają istotny wpływ na funkcjonowanie naszego organizmu.
Co to jest: dopamina a mgła mózgowa
Dopamina wpływa między innymi na pracę gruczołów endokrynnych, napięcie i koordynację mięśni czy odczuwanie emocji. Podwyższony poziom dopaminy może powodować problemy z percepcją i koncentracją uwagi, z kolei jej niedobór prowadzi do osłabienia motywacji czy uczucia zmęczenia i apatii.
Co to jest: acetylocholina a mgła mózgowa
Acetylocholina zaangażowana jest przede wszystkim w funkcje związane z pamięcią i uwagą. Jej niedobór wiąże się z rozwojem między innymi choroby Alzheimera.
Co to jest: serotonina a mgła mózgowa
Serotonina, zwana jest inaczej hormonem szczęścia, co oznacza, że w dużym stopniu przyczynia się do regulacji nastroju. Jej niedobór zwiększa ryzyko wystąpienia chorób psychicznych m.in. depresji.
Co to jest: kwas GABA a mgła mózgowa
Z kolei kwas GABA odpowiedzialny jest przede wszystkim za ograniczenie nadmiernego pobudzenia układu nerwowego, a dzięki temu łatwiejsze radzenie sobie ze stresem. Jego nadmiar związany jest z osłabieniem i ospałością, natomiast niedobór może przyczynić się do powstawania lęków (2).
Na zaburzenie funkcjonowania neuroprzekaźników wpływ mogą mieć takie czynniki jak:
- stres,
- przewlekłe zmęczenie,
- niedostateczna ilość snu,
- nieprawidłowa dieta (nisko odżywcza dla mózgu),
- odwodnienie organizmu,
- brak aktywności fizycznej.
Bezpośrednią przyczyną mogą być także zaburzenia hormonalne i stan zapalny w organizmie.
Objawy mgły mózgowej
Do charakterystycznych objawów mgły mózgowej należą:
- problemy z koncentracją,
- trudności ze skupieniem uwagi,
- zaburzenia pamięci,
- zmęczenie,
- senność,
- uczucie dezorientacji,
- brak motywacji,
- ból głowy.
Hashimoto a mgła mózgowa
Hormony tarczycy (w tym trijodotyronina i tyroksyna) wpływają na prawie każdy aspekt mózgu, w tym na produkcję neuronów. Spadek hormonów tarczycy, tak jak w przypadku Hashimoto, w naturalny sposób wpłynie na funkcjonowanie mózgu.
W badaniu przeprowadzonym wśród ponad 1000 uczestników wykazano, że stężenie hormonów tarczycy mieszczące się w normie związane było z lepszymi wynikami testów zdolności wzrokowych, językowych i pamięciowych, a także z poprawą sprawności psychomotorycznej. Autorzy doszli do wniosku, że dysfunkcja tarczycy może niekorzystnie wpływać na funkcje poznawcze, co wyjaśnia, dlaczego osobom z Hashimoto towarzyszy mgła mózgowa (3).
Kolejną przyczyną wystąpienia mgły mózgowej może być stan zapalny oraz stres oksydacyjny. Przewlekły stan zapalny w organizmie pojawia się w przebiegu chorób autoimmunologicznych, w tym w chorobie Hashimoto. Zaburzenia immunologiczne występują, gdy układ odpornościowy traci zdolność do rozróżniania “własnych” i “obcych” antygenów, co prowadzi do niszczenia własnych komórek, a w konsekwencji pojawienia się stanu zapalnego. Może towarzyszyć temu również stres oksydacyjny. Wynika on z zaburzenia równowagi pomiędzy powstawaniem wolnych rodników, a ich usuwaniem z organizmu (4).
Jak poradzić sobie z mgłą mózgową?
Istnieje kilka sposobów na to, aby utrzymać nasz mózg w lepszej kondycji i wyeliminować objawy mgły mózgowej (5):
- odpowiednia dieta – zadbaj o spożycie składników odżywczych dla naszego mózgu: kwasy omega 3 (tłuste ryby, siemię lniane, orzechy włoskie), magnez (pestki dyni, otręby, kakao), witaminy z grupy B,
- właściwe nawodnienie organizmu – minimum 1,5l płynów dziennie,
- regularna aktywność fizyczna – nawet kilkanaście minut dziennie wystarczy, aby zachować organizm w dobrej kondycji,
- odpowiednia ilość i higiena snu – zaleca się 7-9 godzin snu dziennie oraz unikanie tzw. “światła niebieskiego” z urządzeń elektronicznych, bezpośrednio przed położeniem się spać,
- redukcja stanu zapalnego w organizmie – w przypadku Hashimoto bardzo ważne jest dobranie odpowiedniej dawki leku, co pozwala zminimalizować stan zapalny,
- ćwiczenia dla mózgu – rozwiązywanie krzyżówek, łamigłówek,
- unikanie używek (alkohol, kawa, papierosy, narkotyki).
Podsumowanie
Mgła mózgowa jest niezwykle częstym objawem w chorobie Hashimoto i może utrudniać codzienne funkcjonowanie obniżając jakość życia. W celu wyeliminowania objawów, jakie towarzyszą “brain fog”, należy zadbać przede wszystkim o unormowanie poziomu hormonów tarczycy, a także zdrowy tryb życia.
Literatura
- Losurdo G, Principi M, Iannone A, Amoruso A, Ierardi E, Di Leo A, Barone M. Extra-intestinal manifestations of non-celiac gluten sensitivity: An expanding paradigm. World J Gastroenterol. 2018 Apr 14;24(14):1521-1530.
- Yelland GW. Gluten-induced cognitive impairment („brain fog”) in coeliac disease. J Gastroenterol Hepatol. 2017 Mar;32 Suppl 1:90-93.
- Traczyk WZ. Fizjologia człowieka w zarysie. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa, 8, 2022.
- Beydoun MA, Beydoun HA, Kitner-Triolo MH, Kaufman JS, Evans MK, Zonderman AB. Thyroid hormones are associated with cognitive function: moderation by sex, race, and depressive symptoms. J Clin Endocrinol Metab. 2013 Aug;98(8):3470-81.
- Jopkiewicz S. Oxidative stress Part I. Oxidative stress as a factor in the development of civilization diseases. Med Srod. 2018;21(2):48-52.
- Melzer TM, Manosso LM, Yau SY, Gil-Mohapel J, Brocardo PS. In Pursuit of Healthy Aging: Effects of Nutrition on Brain Function. Int J Mol Sci. 2021 May 10;22(9):5026.
- Ransing RS, Mishra KK, Sarkar D. Neuropsychiatric Manifestation of Hashimoto’s Encephalopathy in an Adolescent and Treatment. Indian Journal of Psychological Medicine. 2016;38(4):357-60.
- Theoharides TC, Stewart JM, Hatziagelaki E, Kolaitis G. Brain “fog,” inflammation and obesity: key aspects of neuropsychiatric disorders improved by luteolin. Frontiers in Neuroscience. 2015;9:225.
- Aghili R, Khamseh M E, Malek M, et al. Clinical research. Changes of subtests of Wechsler Memory Scale and cognitive function in subjects with subclinical hypothyroidism following treatment with levothyroxine. Archives of Medical Science. 2012;8(6):1096-1101.
Mamhashi.pl, jeden z wiodących portali gromadzący wiedzę o chorobie Hashimoto, który powstał z myślą o osobach chorych, szukających wsparcia oraz informacji na temat choroby. Artykuły, poradniki i materiały informacyjne są tworzone przez ekspertów w dziedzinach takich jak: endokrynologia, dietetyka i psychologia.
