Leczenie

Zespół przewlekłego zmęczenia a choroba Hashimoto

Aleksandra Krupa | 3 lipca 2019
Zespół przewlekłego zmęczenia a choroba Hashimoto

Od paru lat, regularnie można usłyszeć, że jedną z najczęściej występujących chorób tarczycy jest Hashimoto – choroba, której przyczyny ciągle nie są do końca poznane. Przypuszcza się, że mogą do nich należeć: czynniki genetyczne, infekcje bakteryjne, wirusowe, stres, palenie papierosów, czynniki żywieniowe (np. spożycie jodu z żywnością). Hashimoto może współwystępować z innymi chorobami o podłożu autoimmunologicznym np. z celiakią (1).

Na czym polega to schorzenie? Komórki układu immunologicznego, odpowiadające za odporność organizmu, zaczynają kierować odpowiedź immunologiczną w stronę własnych prawidłowych komórek. W wyniku tego procesu następuje stopniowe niszczenie tkanek tarczycy, co prowadzi do uszkodzenia jej funkcji wydzielniczej, czyli zmniejszonej produkcji hormonów (tyroksyny i trójjodotyroniny) (2).

Przewlekłe zmęczenie?

Do najbardziej charakterystycznych i najczęściej zgłaszanych przy chorobie Hashimoto objawów należą trudności w utrzymaniu masy ciała, ciągłe zmęczenie i senność. Zmęczenie odczuwane przy współwystępowaniu choroby Hashimoto może nie mieć związku z brakiem snu czy intensywnym wysiłkiem fizycznym lub psychicznym. Zmniejszenie metabolizmu mięśni, zwolnienie pracy serca oraz zwolnienie pracy mózgu prowadzi do zmniejszenia zdolności wysiłkowych. Jest to spowodowane tym, że hormony tarczycy (tyroksyna i trójjodotyronina), których produkcja i wydzielanie do krwi w tej chorobie maleją, są odpowiedzialne za regulację przemiany materii. Przy niedoborze hormonów tempo przemiany materii może zmniejszyć się nawet o 30%. Dodatkowo istnieje związek między niedoczynnością tarczycy a depresją, przy czym zły nastrój i stany depresyjne mogą występować nawet kiedy funkcja wydzielnicza tarczycy jest prawidłowa – stwierdzono zmiany fizyczne, ale stężenie hormonów we krwi jest prawidłowe.

Hashimoto czy zespół przewlekłego zmęczenia?

Ze względu na podobne objawy choroby Hashimoto do zespołu przewlekłego zmęczenia (chronic fatigue syndrome, CFS), może nastąpić pomyłka w diagnozie. Jest to zespół, w którym uczucie zmęczenia trwa dłużej niż 6 miesięcy, a współistniejącymi objawami często mogą być: kaszel, ból gardła, powiększone węzły chłonne, bóle mięśni i stawów, nadmierna senność bądź bezsenność. Ponadto, u pacjentów z zespołem przewlekłego zmęczenia wyniki stężenia hormonów we krwi są podobne do łagodnej postaci niedoczynności tarczycy oraz zbyt niskiego stężenia fT3. 

Według dostępnych danych, najczęściej chorują kobiety aktywne zawodowo w wieku 20-40 lat. Istnieje wiele hipotez dotyczących przyczyn wystąpienia zespołu przewlekłego zmęczenia, obejmują one infekcje wirusowe, czynniki genetyczne, psychologiczne, podłoże immunologiczne oraz hormonalne. U pacjentów z tym syndromem występuje zmniejszona aktywność fizyczna, której skutkiem może być zwiększenie masy ciała, również jednego z objawów Hashimoto. (3)

Główny dostawca energii

Hormony tarczycy są produkowane i wydzielane do krwi na zasadzie sprzężenia zwrotnego ujemnego osi podwzgórze-przysadka-tarczyca. Podwzgórze jest narządem koordynującym wydatkowanie energii. Do niego docierają “informacje” o stężeniu hormonów we krwi, intensywności wysiłku oraz zapasach energii. Głównym hormonem produkowanym przez tarczycę jest tyroksyna, która przekształcana jest do trójjodotyroniny przez usunięcie jednego atomu jodu z cząsteczki. Trójjodotyronina jest głównym hormonem, który odpowiada za to, aby produkcja energii wzrosła. 

W chorobie Hashimoto obserwuje się zazwyczaj wysokie stężenie TSH (hormonu, który stymuluje tarczycę do produkcji hormonów) oraz zbyt niskie stężenie fT4 i w zaawansowanej postaci choroby fT3. fT3 jest głównym aktywnym hormonem, jego rolą jest gospodarowanie energią zawartą w postaci zapasów tłuszczów i węglowodanów. Jego niedobór prowadzi do zaburzenia wydatkowania energii z tych  źródeł, co prowadzi do zmniejszonego wykorzystania zasobów energii, w efekcie czego następuje spadek wydolności fizycznej, zmęczenia i senności (4).

Kawa w Hashimoto

Dopalacze w postaci naturalnych składników żywności

Najczęściej wybieranym przez konsumentów produktem pobudzającym układ nerwowy jest kofeina, która wykazuje krótkotrwałe działanie pobudzające na układ nerwowy. Niestety spożywanie nadmiernych ilości, może prowadzić do wielu niepożądanych skutków np. może prowadzić do obniżenia nastroju, utrudnia wchłanianie magnezu i sprzyja odwodnieniu. 

Lepszym rozwiązaniem będzie stosowanie innych naturalnych składników żywności, które działają pobudzająco oraz stosowanie diety, która nie powoduje uczucia zmęczenia i senności (5)

Do produktów, które warto wprowadzić do swojego jadłospisu zaliczają się:

  1. Węglowodany o niskim indeksie glikemicznym (< 55) – spożywanie produktów o wysokim indeksie glikemicznym (> 70), czyli takich, które powodują nagły wzrost stężenia glukozy we krwi powodują uczucie senności i zmęczenia. Przypominamy, że do produktów o wysokim indeksie glikemicznym należą: np. słodycze, biały ryż, suszone owoce, banan, żurawina. Z kolei niski indeks glikemiczny posiadają – niektóre świeże owoce (jabłka, czereśnie, grejpfrut, gruszka), świeże warzywa, gruboziarniste kasze, ryż dziki, brązowy, nasiona roślin strączkowych. 
  2. Pikantne przyprawy – chilli, imbir, pieprz cayenne ze względu na występowanie kapsaicyny, która działa pobudzająco na układ nerwowy. Dodatkowo, przyspiesza metabolizm oraz wspomaga trawienie.
  3. Herbata czerwona – jest źródłem enzymów, garbników i teiny, które w połączeniu z polifenolami zwiększają zapotrzebowanie na tłuszcz komórkowy, w efekcie czego, jego zapas jest wykorzystywany jako źródło energii, niwelując uczucie zmęczenia,
  4. Guarana- w swoim składzie zawiera kofeinę, katechiny, oraz procyjanidyny, które działają stymulująco, dodatkowo działa jako środek likwidujący migrenę i ułatwiający odchudzanie.

Najważniejszym czynnikiem oraz pierwszym krokiem decydującym o efektywnym leczeniu pacjenta jest prawidłowa diagnoza na podstawie dokładnie przeprowadzonego wywiadu z pacjentem oraz wynikach badań laboratoryjnych. Trwają badania nad możliwością leczenia zespołu przewlekłego zmęczenia, którego objawy mogą wskazywać na Hashimoto. Z kolei w chorobie Hashimoto przyjmowanie tyroksyny w postaci tabletek nie musi być jedynym rozwiązaniem na zmniejszenie nasilenia objawów lub całkowite pozbycie się ich. Dzięki prawidłowej diecie oraz aktywności fizycznej (pamiętaj o cennych endorfinach!) możemy wspomóc leczenie farmakologiczne i z dnia na dzień czuć się coraz lepiej.

Literatura

  1. Szwajkosz K., Wawryniuk A., Sawicka K., Łuczyk R., Tomaszewski A., Niedoczynność tarczycy jako skutek przewlekłego autoimmunologicznego zapalenia gruczołu tarczowego., Journal of Education, Health and Sport, 2017.
  2. Gierach M., Gierach J., Junik R., Insulinooporność a choroby tarczycy, Endokrynologia Polska, 2014.
  3. Ruiz-Núñez B., Tarasse R., Vogelaar EF., Janneke Dijck-Brouwer DA, Muskiet FAJ Higher Prevalence of „Low T3 Syndrome” in Patients With Chronic Fatigue Syndrome: A Case-Control Study.
  4. Rosołowska-Huszcz D., Lachowicz K., Pałkowska E., Lipidy w interakcjach z hormonami tarczycy. Kosmos Problemy Nauk biologicznych, 2016.
  5. Moustakas D., Mezzio M., Rodriguez B. R., Constable M. A., M. E. Mulligan, B. Voura, Guarana Provides Additional Stimulation over Caffeine Alone in the Planarian Model, PLoS One, 2015.
Aleksandra Krupa
O autorze Aleksandra Krupa

lic.

Absolwentka studiów licencjackich na kierunku dietetyka na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu. Obecnie studentka studiów magisterskich. Wiedzę oraz doświadczenie zdobywa poprzez odbywanie praktyk zawodowych w działach żywienia, szpitalach, przedszkolach, domach pomocy społecznej. Do jej zainteresowań należy prewencja oraz leczenie żywieniowe chorób nowotworowych przewodu pokarmowego.

Ugaś objawy Hashimoto z aplikacją mobilną!

Pobierz aplikację, z którą życie z Hashimoto będzie łatwiejsze!
Profesjonalne wsparcie, indywidualny plan diety i duża dawka motywacji w jednym miejscu.

Przeczytaj także
poradnik hashimoto pobierz mamhashi.pl
DARMOWY PREZENT!

    Skip to content