Dieta niskolaktozowa w chorobie Hashimoto

Nietolerancję laktozy zaczęto rozpoznawać dopiero w ciągu ostatnich 50 lat. Obecnie jest ona definiowana jako zespół kliniczny charakteryzujący się bólem brzucha, wzdęciami i biegunką, które występują po spożyciu laktozy.

Co to jest laktoza?

Laktoza jest disacharydem (dwucukrem) powszechnie występującym  w różnego rodzaju produktach spożywczych. Do trawienia laktozy niezbędny jest wyspecjalizowany enzym zwany laktazą. Dzięki niemu laktoza rozkładana jest do glukozy i galaktozy.

Genetycznie zaprogramowana redukcja aktywności laktazy w wieku dorosłym dotyka coraz większej części dorosłej populacji świata i może powodować kłopotliwe objawy trawienne, które mogą się również różnić w zależności od indywidualnej ilości laktazy, czasu pasażu jelitowego, a zwłaszcza od ilość spożytej laktozy.

Nietolerancja laktozy w Hashimoto

Wysoka częstość tego zaburzenia występuje generalnie w populacji, nie tylko u chorych na Hashimoto. Szacuje się, że nietolerancja laktozy mniej lub bardziej odczuwalna występuje u około 20 do 80% osobników populacji kaukaskich. W Polsce nietolerancja laktozy dotyka około 30% populacji dorosłej. Problem ten występuje również bardzo często u osób chorujących na Hashimoto.

Produkty zawierające laktozę, czyli głównie produkty mleczne i nabiał są przede wszystkim bogatym źródłem wapnia i białka, ale także witamin z grupy B, witamin rozpuszczalnych w tłuszczach czy pierwiastków jak cynk, magnez i potas. Istotnym jest zatem zapobieganie potencjalnym niedoborom poprzez dobrze zbilansowaną dietę.

Osoby chorujące na Hashimoto nie zawsze mają nietolerancję laktozy, część z nich nie toleruje po prostu mleka, a nabiał już tak. Dlatego nie każda osoba chorująca na Hashimoto musi wprowadzić dietę niskolaktozową. Eliminacja nabiału konieczna jest w przypadku ewidentnych objawów ze strony przewodu pokarmowego. U osób, którym ciężko wyrównać poziom TSH warto również rozważyć diagnostykę w kierunku tej nietolerancji.

Znaczenie uzasadnionej eliminacji laktozy z diety w chorobach tarczycy jest związane z zaburzeniem wchłaniania leków. Eliminacja nabiału z diety w niektórych wypadkach pozwala również na ustąpienie nieprzyjemnych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, takich jak bóle brzucha, biegunka czy wzdęcia co jednoznacznie poprawia komfort życia.

W badaniach przeprowadzonych na 84 chorujących na zapalenie tarczycy typu Hashimoto wykazano, że 63 z nich ma nietolerancję laktozy. Eliminacja tego cukru doprowadziła do zmniejszenia stężenia TSH bez modyfikacji dawki lewoskrętnej tyroksyny. Z tego powodu autorzy badania sugerują, żeby osoby, które wykazują duże wahania w stężeniu hormonu tyreotropowego i jednocześnie przyjmują wysokie dawki tyroksyny wykonały test w kierunku nietolerancji laktozy (1).

W przypadku jednoczesnego występowania choroby Hashimoto i nietolerancji laktozy istotne jest zatem wprowadzenie diety niskolaktozowej.

Oprócz dietetycznych ograniczeń żywności zawierającej laktozę, można  rozważyć również podawanie enzymu laktazy w formie suplementu diety. Obecnie bada się także możliwość zastosowania probiotyków do leczenia nietolerancji laktozy –  niektóre szczepy probiotyczne wykazały specyficzną aktywność β-galaktozydazy, wspomagając w ten sposób trawienie laktozy (4).

Jak leczyć nietolerancję laktozy?

Leczenie nietolerancji laktozy polega głównie na zmniejszeniu lub wyeliminowaniu takiej ilości laktozy, która spowoduje ustąpienie objawów. W zależności od nasilenia dolegliwości, można postępować następująco:

• całkowicie wyeliminować z diety produkty zawierające laktozę;
• ograniczyć spożycie produktów zawierających laktozę;
• wybierać produkty “bez laktozy”, lub “o obniżonej zawartości laktozy”;
• zastosować preparaty zawierające farmakologiczne postacie laktazy (enzymu rozkładającego laktozę) (2).

Jak zastosować dietę niskolaktozową?

• Wyeliminować z diety mleko i produkty mleczne, zarówno krowie, kozie, owcze, bawole, jak i wszystkich innych ssaków. Należy unikać również serów białych, natomiast sery żółte twarde, również zawierają laktozę, ale również sporo tłuszczu i w zależności od stopnia nasilenia nietolerancji małe ilości mogą być dobrze tolerowane (1-2 plasterki).
• Sprawdzać skład spożywanych potraw, czy nie ma w nich dodatku mleka, mleka w proszku lub produktów mlecznych – mleko i produkty mleczne mogą być dodawane także do margaryn, pieczywa, płatków śniadaniowych, ciast, słodyczy, gotowych deserów, zup, sosów w proszku i wędlin.
• Sprawdzać skład leków (tabletek, kapsułek itp.), czy nie zawierają laktozy.
• Osoby z nietolerancją laktozy zazwyczaj dobrze tolerują ilości 5-10 g laktozy – taka ilość odpowiada 100 – 200 ml maślanki, kefiru, jogurtu i słodkiego mleka (3).

Podsumowując, przy jednocześnie występującej chorobie Hashimoto i nietolerancji laktozy należy wprowadzić dietę eliminacyjną, dzięki temu zwiększy się skuteczność leczenia farmakologicznego (5).

Pozwoli to również na wyciszenie toczącego się stanu zapalnego w organizmie oraz ustąpienie nieprzyjemnych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, takich jak bóle brzucha, biegunka czy wzdęcia co jednoznacznie poprawi komfort życia.

Odpowiednio dobrana dieta jest kluczowa w Hashimoto. Dlatego warto skorzystać z kompleksowego narzędzia wspierającego odpowiednią pracę tarczycy — aplikacji Mamhashi.

Literatura

1. Asik M., Gunes F., Binnetoglu E., et al.; Decrease in TSH levels after lactose restriction in Hashimoto’s thyroiditis patients with lactose intolerance; Endocrine 2014 Jun; 46(2):279-84.
2. Cellini M., Santaguida MG., Gatto I.; Systematic appraisal of lactose intolerance as cause of increased need for oral thyroxine; J Clin Endocrinol Metab. 2014 Aug;99(8):E1454-8.
3. Dekker PJT., Koenders D., Bruins MJ.; Lactose-Free Dairy Products: Market Developments, Production, Nutrition and Health Benefits.; Nutrients. 2019 Mar 5;11(3). pii: E551.
4. Pastusiak K., Michałowska J., Bogdański P.; Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy; Forum Zaburzeń Metabolicznych 2017; 8(4):155-160.
5. Ratajczak E. A., Moszak M., Grzymisławski M.; Zalecenia żywieniowe w niedoczynności tarczycy i chorobie Hashimoto; Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne 2017;7(4):305-311.

O autorze Paulina Smoczyńska

mgr

Mgr dietetyki, psychodietetyk i specjalista przyjazny insulinoopornym, a także mgr inż. żywienia człowieka. Członek Polskiego Towarzystwa Medycyny Stylu Życia. Współautorka publikacji naukowych z zakresu żywienia. Aktywna uczestniczka konferencji naukowych krajowych, również międzynarodowych. Prowadzi poradnictwo i edukację pacjentów chcących zmienić styl życia zarówno w  zakresie prewencji, jak i leczenia żywieniowego chorób przewlekłych.

UDOSTĘPNIJ ARTYKUŁ

udostępnij na facebook-u