Tłuszcze w Hashimoto - które wybierać, a jakich unikać?

W chorobach tarczycy, w tym także w Hashimoto, odpowiedni sposób żywienia wraz z farmakoterapią odgrywają bardzo ważną rolę w procesie leczenia. Ponieważ wiele osób, u których zdiagnozowana została choroba Hashimoto zmaga się także z problemem nadmiernej masy ciała, często zaczynają one stosować różnego rodzaju diety odchudzające. Ograniczeniu poddawane są także tłuszcze w diecie np. zamiast mięsa smażonego na tłuszczu – mięso gotowane. A jak naprawdę jest z tym tłuszczem, należy go unikać? Czy jest on sprzymierzeńcem czy może wrogiem osób z chorobą Hashimoto?

Jaką ilość tłuszczu należy spożywać?

Rzeczywiście osoby z autoimmunologicznymi chorobami tarczycy powinny zwracać uwagę na ilość spożywanego tłuszczu, ale równie ważna jest jego jakość. Ilość kalorii dostarczanych z tłuszczu powinna wynosić około 30% dziennego zapotrzebowania na energię. A więc zalecana ilość tłuszczu u osób z Hashimoto jest taka sama, jak dla osób zdrowych. Dlatego należy pamiętać, że nie jest wskazane stosowanie diet o niskiej podaży tłuszczu! Skutkować to może m.in. upośledzenieniem funkcjonowania układu immunologicznego, czy niedoborem witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (czyli wit. A, D, E, K) (1).

Zalecane źródła tłuszczu

Osoba z chorobą Hashimoto powinna zwrócić uwagę przede wszystkim na źródła dostarczanego tłuszczu. Zaleca się ograniczenie tłuszczu pochodzenia zwierzęcego, który jest bogatym źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych oraz cholesterolu. Zbyt wysoka ich podaż przyczyniać się może do rozwoju chorób układu krążenia. Nasycone kwasy tłuszczowe znajdziemy np. w smalcu, maśle, ale także w kiełbasach, czy tłustych produktach mlecznych (śmietana 30%, ser żółty, sery pleśniowe). Zaleca się także eliminację tłuszczy trans z diety. Ich źródłem są przede wszystkim produkty przetworzone – słodycze (ciastka, wafelki, batony) czy żywność typu fast food. Z kolei sprzymierzeńcem w chorobie Hashimoto są tłuszcze roślinne takie jak: olej rzepakowy, lniany, oliwa z oliwek, awokado, orzechy, pestki i nasiona, ale także tłuste ryby morskie (np. łosoś). To po te produkty sięgaj również, jeśli chcesz zapobiegać chorobom układu krążenia (1).

Pisząc o tłuszczu warto wspomnieć także o niezbędnych nienasyconych kwasach tłuszczowych (NNKT), a dokładniej o kwasach omega-3, które pełnią szczególną rolę w chorobach tarczycy. Charakteryzują się one właściwościami przeciwzapalnymi, pobudzają także przekształcanie hormonu tarczycy trójjodotyroniny (T3) w tyroksynę (T4). Kwasy omega-3 wpływają również korzystnie na stężenie trójglicerydów we krwi, działają przeciwmiażdżycowo, przeciwzakrzepowo oraz hamują nadmierną odpowiedź ze strony układu immunologicznego (2,3). Co ważne, nie są one syntetyzowane w organizmie człowieka, dlatego musimy dostarczać je wraz z pożywieniem. Znajdują się one w tłuszczu ryb i olejach: lnianym, rzepakowym, sojowym, orzechach włoskich i siemieniu lnianym (4).

Warto pamiętać, że osoby z zapaleniem tarczycy typu Hashimoto mają predyspozycje do wyższych stężeń cholesterolu całkowitego we krwi, cholesterolu LDL (“złego” cholesterolu) oraz trójglicerydów aniżeli osoby zdrowe. Z tego względu warto zwrócić uwagę na rodzaj tłuszczu dostarczanego wraz z dietą (5).

Praktyczne wskazówki

Staraj się unikać potraw przygotowywanych na głębokim tłuszczu, idealnym przykładem takiej potrawy jest kotlet schabowy. W zamian używaj innych metod obróbki takich jak: gotowanie, grillowanie czy pieczenie potraw w piekarniku.
Jeśli decydujesz się na smażenie – wybierz odpowiedni rodzaj tłuszczu, dobrze sprawdzi się np. olej rzepakowy (rafinowany). Natomiast oliwa z oliwek idealnie nada się do potraw na zimno np. sałatek.
Gdy widzisz gołym okiem tłuszcz na mięsie lub wędlinie, odkrój go. A jeśli mięso pieczesz w skórce, zdejmij ją przed podaniem.
Nie zabielaj sosów czy zup śmietaną, świetnie do tego celu sprawdzi się mleko czy jogurt.
Wybieraj chude gatunki mięsa takie jak drób, cielęcina czy ryby. Postaraj się ograniczyć mięso czerwone (wieprzowina, wołowina), a jeśli po nie sięgasz – wybierz polędwiczkę wieprzową lub schab zamiast żeberek czy karkówki.
Zrezygnuj z kiełbas, salcesonów, pasztetów na korzyść wędliny drobiowej. Możesz także samodzielnie upiec kawałek mięsa w ziołach np. pierś z indyka. Po przestudzeniu w lodówce bez problemu pokroisz je w plasterki do kanapek.
Na miejsce tłustych serów żółtych czy pleśniowych, wprowadź chude sery twarogowe.

Literatura

Ratajczak A., Moszak M., Grzymisławski M. Zalecenia żywieniowe w niedoczynności tarczycy i chorobie Hashimoto. Piel Zdr Publ. 2017; 7(4): 305–311.
Marciniak-Lukasiak, K. Rola i znaczenie kwasów tłuszczowych omega-3. Żywność ZYWN-NAUK TECHNOL JA, 2011; 18(6): 24-35.
Gogus U., Smith Ch. n‐3 Omega fatty acids: a review of current knowledge. J FOOD SCI TECH, 2010; 45(3): 417-436.
McManus A., Merga M., Newton W. Omega-3 fatty acids. What consumers need to know. Appetite, 2011; 57(1): 80-83.
Duntas L. H. Thyroid disease and lipids. Thyroid, 2002; 12(4): 287-293.

O autorze Marta Banaszak

mgr

Dietetyk kliniczny, absolwentka dietetyki na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu. Edukator żywieniowy ogólnopolskiego programu “Zdrowo jemy, zdrowo rośniemy”. Posiada bogate doświadczenie kliniczne z zakresu żywienia człowieka.