Leptynooporność a choroby tarczycy
Tarczyca jest odpowiedzialna za produkcję hormonów: Trójjodotyroniny (T3) oraz Tyroksyny (T4). Regulują one transkrypcję genów. W przeciwieństwie do insuliny lub…
W dzisiejszych czasach coraz częściej zwracamy uwagę na prowadzenie zdrowego stylu życia. Dużo mówi się także o odpowiednim żywieniu w przebiegu choroby Hashimoto. Rzeczywiście odpowiednio skomponowana dieta może przynieść szereg korzystnych efektów. Wskazuje się także, że substancje wolotwórcze mogą działać szkodliwie na organizm dotknięty chorobą Hashimoto. Jeśli zastanawiasz się czym one są, czy mogą być spożywane przez osoby z Hashimoto oraz jakie są ich źródła – odpowiedź znajdziesz w poniższym artykule.
Goitrogeny są to substancje antyodżywcze występujące w żywności, które wiążąc się z jodem uniemożliwiają prawidłową syntezę hormonów tarczycy, a przez to mogą przyczyniać do powstania wola tarczycowego (2).
Warzywa kapustne w chorobie Hashimoto
Do substancji wolotwórczych zalicza się związki zwane tioglikozydami, które występują przede wszystkich w warzywach kapustnych, takich jak: kapusta głowiasta, brukselka, brokuły, kalafior, kalarepa, rzepa, brukiew czy jarmuż. Substancje te w mniejszych ilościach znajdują się także w gruszkach, prosie (kaszy jaglanej), szpinaku i truskawkach.
Warto wiedzieć, że negatywny wpływ substancji goitrogennych na tarczycę dotyczy przede wszystkim warzyw surowych. Po poddaniu ich obróbce termicznej zawartość goitrogenów zmniejsza się o około 30%. Dodatkowo warto zwrócić uwagę, że większość tiocyjanianów jest lotna i podczas gotowania warzyw w otwartym naczyniu ulatniają się one wraz z parą wodną.
Orzeszki ziemne w chorobie Hashimoto
Źródłem goitrogenów są także orzeszki ziemne. Jednak nie musimy całkowicie rezygnować z ich spożycia. Wystarczy namoczyć je w wodzie i następnie dopiero dodać do wybranej potrawy. Moczenie orzeszków ziemnych wpłynie na usunięcie z nich goitrogenów.
Soja w chorobie Hashimoto
Do związków aktywnych, które wykazują właściwości wolotwórcze zalicza się również izoflawony. Występują one w roślinach strączkowych, w największej ilości w soi. Soja zawiera związki, które negatywnie wpływają na prawidłową pracę hormonów tarczycy. Ponieważ związki wolotwórcze zawarte w soi nie ulegają dezaktywacji podczas obróbki termicznej, osobom chorującym na Hashimoto zaleca się eliminację tych produktów z diety. Spożycie soi prowadzić może m.in. do zaburzenia wchłaniania przyjmowanych leków.
Zielona herbata w chorobie Hashimoto
Właściwości wolotwórcze może wykazywać także zielona herbata. Zawiera ona w swoim składzie katechiny i flawonoidy. Substancje te powodować mogą osłabienie funkcji tarczycy. Zielona herbata zawiera więcej katechin niż czarna, dlatego spożywanie tej pierwszej związane jest z większym ryzykiem wystąpienia wola tarczycowego (1).
Pamiętaj, że warzywa kapustne oraz inne źródła substancji wolotwórczych są szkodliwe jedynie dla osób z niedoborem jodu. Goitrogeny mogą zaszkodzić wtedy, gdy są spożywane w zbyt dużych ilościach. Jeżeli nie występuje u Ciebie niedobór jodu i nie spożywasz wielu produktów zawierających substancje wolotwórcze, nie ma powodów do obaw. Zwróć uwagę, że produkty będące źródłem substancji wolotwórczych niosą za sobą także pozytywny wpływ na nasz organizm, dzięki znajdujących się w nich: witaminie K, kwasie foliowym oraz innych witaminach i składnikach odżywczych. Znacznie ostrożniej jednak podchodź do izoflawonów wchodzących w skład ziaren soi.
Literatura
- Chandra A.K., De N., Choudhury S.R. Effect of different doses of unfractionated green and black tea extracts on thyroid physiology. Hum Exp Toxicol. 2011 Aug;30(8):884-96.
- Kawicka A., Regulska-Ilow B. Metabolic disorders and nutritional status in autoimmune thyroid diseases. Postepy Hig Med Dosw, 2015; 69:80-90.
- Pastusiak K., Michałowska J., Bogdański P. Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy. Forum Zaburzeń Metabolicznych 2017, tom 8, nr 4: 155–160.
- Ratajczak A.E., Moszak M., Grzymisławski M. Zalecenia żywieniowe w niedoczynności tarczycy i chorobie Hashimoto. Piel Zdr Publ. 2017;7(4):305–311.
- Zakrzewska E., Zegan M., Michota-Katulska E. Zalecenia dietetyczne w niedoczynności tarczycy przy współwystępowaniu choroby Hashimoto. Bromat. Chem. Toksykol. XLVIII, 2015, 2:117 – 127.
O autorze
mgr
Dietetyk kliniczny, absolwentka dietetyki na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu. Edukator żywieniowy ogólnopolskiego programu “Zdrowo jemy, zdrowo rośniemy”. Posiada bogate doświadczenie kliniczne z zakresu żywienia człowieka.
