Selen – składnik mineralny niezbędny w diecie osób z chorobą Hashimoto

Selen - składnik mineralny niezbędny w diecie osób z chorobą Hashimoto 2

Selen to silny przeciwutleniacz, pełniący bardzo ważną  rolę w walce z wolnymi rodnikami, który dodatkowo wzmacnia układ odpornościowy. Obecnie coraz więcej uwagi poświęca się także roli selenu w rozwoju choroby HashimotoU większości pacjentów z chorobą Hashimoto obserwuje się podwyższone stężenia przeciwciał przeciwko peroksydazie tarczycowej (anty-TPO). Obecność tych przeciwciał ma wpływ na stopień uszkodzenia tarczycy (4). Na chwilę obecną, nie opracowano skutecznej metody leczenia tej choroby.  Przypuszcza się natomiast, że suplementacja selenem może hamować wytwarzanie przeciwciał anty-TPO i w ten sposób wpływać korzystnie na nasilenie objawów choroby (2).

Wpływ selenu na pracę tarczycy 

Tarczyca to narząd, którego tkanki charakteryzują się stosunkowo dużym stężeniem selenu. Pierwiastek ten jest składnikiem enzymów, które są związane z gospodarką hormonalną tarczycy. Jednym z najważniejszych jest dejodynaza tyroninowa, która jest niezbędna do osiągnięcia i utrzymania równowagi hormonalnej tarczycy. Uczestniczy ona w przemianach  tyroksyny (T4) do trijodotyroniny (T3). W tkance tarczycowej zachodzą przemiany białek z selenem, dlatego też rola tego składnika w prawidłowym funkcjonowaniu tarczycy jest bardzo istotna. Aby ten pierwiastek mógł  pełnić prawidłową funkcję, niezbędna jest odpowiednia podaż jodu, z uwagi na to, że selen ma wpływ na jego przyswajalność (1).

Źródła selenu w diecie

Selen - składnik mineralny niezbędny w diecie osób z chorobą Hashimoto

Największą ilość selenu w produktach spożywczych znajdziemy w orzechach brazylijskich. Warto pamiętać, że na jej zawartość ma wpływ zarówno kraj pochodzenia jak i zasobność gleby w ten pierwiastek. Najbogatsze w selen są orzechy z Brazylii, najmniejszą zawartością charakteryzują się orzechy z Boliwii. Oprócz orzechów brazylijskich  selen znajdziemy w: nasionach słonecznika, pestkach dyni, siemieniu lnianym, grzybach (np. shitake, pieczarkach), szparagach, orzechach włoskich, wołowinie, indyku, ryżu oraz rybach. Należy pamiętać, że biodostępność selenu z pożywieniem wynosi około 55% (8).

Zalecane dzienne spożycie selenu

Ze względu na regionalne różnice w średnim poziomie selenu w organizmie zalecane są różne dawki podaży selenu w diecie w zależności od regionu. Przykładowo amerykańskie Narodowe Instytuty Zdrowia (National Institutes of Health – NIH) zalecają osobom dorosłym spożycie 55 µg selenu dziennie, natomiast wytyczne Niemieckiego Towarzystwa Żywienia (German Nutrition Society – DGE) zalecają w badanych krajach (Austria, Niemcy, Szwajcaria) 70 µg selenu dla mężczyzn i 60 µg dla  kobiet (3).

Rekomendowane dzienne spożycie selenu (ang. Recommended Dietary Allowances (RDA)) w Polsce wynosi 55 µg. Badania z ostatnich lat jednoznacznie wykazują, że Polacy należą do populacji o niskim spożyciu tego składnika mineralnego. W Polsce średnie spożycie selenu wynosi około 40 µg/dzień dla kobiet i około 65 µg/dzień dla mężczyzn. Za prawidłową stężenie selenu we krwi uważa się natomiast wartość pomiędzy 70 a 150 µg/L. Pamiętajmy, że nadmierna ilość selenu w organizmie może być konsekwencją poważnych konsekwencji zdrowotnych (6).

Suplementacja selenem 

Wyniki przeprowadzonych badań wykazały, że u osób z chorobą Hashimoto przyjmujących preparaty selenu poziom przeciwciał anty-TPO był niższy, w porównaniu do osób, które nie stosowały suplementacji tym pierwiastkiem. Pojawia się więc pytanie czy i w jakiej ilości osoby z chorobą Hashimoto powinny przyjmować suplementację selenu. Dane na ten temat nadal są niejednoznaczne. Najważniejsze to jednak zachować ostrożność, a ewentualną suplementację selenem i jej dawkę rozważyć indywidualnie podczas konsultacji z lekarzem (9).

Literatura

  1. EFSA (European Food Safety Authority): Scientific opinion on dietary reference values for selenium. EFSA J 2014; 12: 3846.
  2. Gołkowski F. Aktualne spojrzenie na etiopatogenezę i aspekty kliniczne choroby Hashimoto. Państwo i Społeczeństwo. 2016, (XVI) nr 4101-115.
  3. Hurst R, Collings R, Harvey LJ et al.: EURRECA – estimating selenium requirements for deriving dietary reference values. Crit Rev Food Sci Nutr 2013; 53: 1077-1096.
  4. Laclaustra M, Saverio S, Navas-Acien A et al.: Serum Selenium and Serum Lipids in US Adults: National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES) 2003-2004. Atherosclerosis 2010; 210: 643-648.
  5. Naliwajko SK., Markiewicz-Żukowska R., Sawicka E., Bartosiuk E., Omeljaniuk WJ., Borawska MH. Składniki mineralne w diecie pacjentek z chorobą Hashimoto. Bromatol Chem Toksykol. 2011, 44(3):544–549.
  6. Nordic Council of Ministers: Nordic Nutrition Recommendations 2012. 5th ed. Nordic Council of Ministers, Kopenhagen 2014.
  7. Pirola I., Gandossi E., Agosti B., Delbarba A., Cappelli C. Selenium supplementation could restore euthyroidism in subclinical hypothyroid patients with autoimmune thyroiditis. Endokrynol Pol. 2016, 67(6):567–571.
  8. Socha K., Dziemianowicz M., Omeljaniuk WJ., Soroczyńska J., Borawska MH. Nawyki żywieniowe a stężenie selenu w surowicy u pacjentów z chorobą Hashimoto. Probl Hig Epidemiol. 2012, 93(4):824–827.
  9. Zagrodzki P., Kryczyk J. Znaczenie selenu w leczeniu choroby Hashimoto. Postepy Hig Med Dosw. 2014, 68:1129–1137.

 

Anna Janiszewska
O autorze Anna Janiszewska-Janowicz

mgr

Dietetyk kliniczny. Absolwentka studiów Wydziału Nauk o Żywności i Żywienia Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Prowadzi aktywnie poradnictwo żywieniowe i dietetyczne. Specjalizuje się w dietetyce klinicznej, w tym leczeniu celiakii. Dietetyka to nie tylko jej zawód, ale przede wszystkim pasja. Największym jej sukcesem zawodowym jest uśmiech i zadowolenie pacjenta.

Ugaś objawy Hashimoto z aplikacją mobilną!

Pobierz aplikację, z którą życie z Hashimoto będzie łatwiejsze!
Profesjonalne wsparcie, indywidualny plan diety i duża dawka motywacji w jednym miejscu.

Przeczytaj także
poradnik hashimoto pobierz mamhashi.pl
DARMOWY PREZENT!

    Skip to content