Jak wygrać z nadwagą i otyłością w Hashimoto?

Na przełomie ostatnich lat otyłość określa się mianem epidemii XXI wieku. Co więcej, problem zbyt wysokiej zawartości tkanki tłuszczowej dotyka stale rosnącej populacji, zwłaszcza w krajach rozwiniętych. Poza otyłością pierwotną, która jest spowodowaną dodatnim bilansem energetycznym, wyróżnia się również otyłość wtórną, która najczęściej jest konsekwencją wielu chorób o podłożu zarówno genetycznym jak i hormonalnym, jak również zastosowanego leczenia (np. lekami sterydowymi) Jedną z przyczyn odpowiedzialną za rozwój nadwagi i otyłości wtórnej jest niedoczynność tarczycy.

Występowanie nadwagi i otyłości w Hashimoto

Wiele publikacji naukowych, w ostatnim czasie potwierdza istnienie związku między chorobą Hashimoto a podwyższoną masą ciała. Przypomnijmy, że choroba Hashimoto to jednostka chorobowa o podłożu autoimmunologicznym. Stan zapalny tarczycy jest jedną z najczęstszych przyczyn niedoczynności tarczycy, która kolei może odpowiadać za rozwój nadwagi jak i otyłości wtórnej. Niedoczynność tarczycy prowadzi do spadku stężenia tyroksyny (FT4) i trójjodotyroniny (FT3) w surowicy, a tym samym do spowolnienia procesów przemiany materii (2).

Walcz zdrowo i pokonaj zbędne kilogramy

Warto jednak podkreślić, że choroba Hashimoto nie jest równoznaczna z występowaniem nadwagi lub otyłości. Pewne jest, iż prawidłowo zbilansowana, indywidualnie dostosowana, urozmaicona dieta pozwala dostarczyć wszystkich niezbędnych witamin i składników mineralnych oraz sprzyja utrzymaniu dobrej kondycji zdrowotnej osób z niedoczynnością tarczycy, w tym z chorobą Hashimoto. Jednakże, ze względu na częste występowanie nadwagi i otyłości przy tej współistniejącej jednostce chorobowej – prawidłowo zbilansowana dieta powinna być elementem procesu leczenia tych chorych (3).

Badania naukowe, pokazują, że osoby otyłe mają statystycznie wyższe stężenie TSH (hormon tyreotropowy). Co więcej, zaobserwowano również, że TSH w przedziale 2,5-4,5 mg/dl zwiększa ryzyko wystąpienia nie tylko otyłości, ale również zespołu metabolicznego w porównaniu ze stężeniem TSH poniżej 2,5 mg/dl. Obniżona przemiana materii występująca w fazie niedoczynności tarczycy oraz nadmierna masa ciała chorych, przyczyniają się do zwrócenia szczególnej uwagi na odpowiednią wartość energetyczną oraz odżywczą diety.

Nadwaga i otyłość w Hashimoto: dlaczego występuje?

Pojawia się więc pytanie, z czego wynika wysoka częstość występowania nadwagi i otyłości pacjentów z Hashimoto?

Z pewnością kluczowym elementem odpowiadającym za podwyższony poziom tkanki tłuszczowej jest nieodpowiedni styl życia: niski poziom aktywności fizycznej, nieprawidłowo zbilansowana dieta, w tym często dieta wysokoprzetworzona oraz powtarzające się błędy żywieniowe. Zgodnie z przeprowadzonymi badaniami, wśród kobiet chorujących na Hashimoto, wyróżniono następujące błędy żywieniowe: pomijanie śniadań, zbyt późne spożywanie pierwszego posiłku, nieregularność posiłków, wysokie spożycie słodyczy, a także zbyt mała ilość przyjmowanych płynów. Dodatkowo na podstawie wywiadu stwierdzono małą aktywność fizyczną.

Z przeglądu publikacji wynika, że osoby cierpiące na chorobę Hashimoto wymagają wprowadzenia modyfikacji sposobu żywienia, które skutecznie wpływają na redukcję masy ciała. Zarówno jakość żywienia oraz prawidłowe nawyki żywieniowe mają istotny wpływ na stan zdrowia oraz samopoczucie. Udowodniono, że zwiększenie spożycia pełnowartościowego białka oraz błonnika, pozwala na osiągnięcie skutecznej redukcji masy.

Przykładem są badania z 2011 roku, które miały na celu sprawdzenie skuteczności stosowania diety redukcyjnej ze zwiększoną podażą błonnika (30 g/dobę). Wykazano, że u pacjentek z nadwagą lub otyłością i z chorobą Hashimoto, dieta wzbogacona w błonnik zwiększa tempo spadku masy ciała, co znacząco wpływa na poprawę skuteczności terapii dietetycznej (7).

Sprawdzona recepta w walce z nadwagą i otyłością w chorobie Hashimoto

Jak skutecznie walczyć z nadwagą i otyłością?

Recepta jest jedna – zastosowanie indywidualnie dostosowanej do potrzeb organizmu diety redukcyjnej oraz włączenie aktywności fizycznej na poziomie umiarkowanym.

Zgodnie z zasadami racjonalnego żywienia dieta osób z Hashimoto, powinna zawierać 4–5 posiłków, spożywanych w regularnych odstępach czasu. Ostatni posiłek powinien być spożywany 2–3 godziny przed snem. Dzięki regularnemu spożywaniu posiłków w ciągu dnia nie następuje obniżenie tempa przemiany materii, które pojawia się jako mechanizm adaptacyjny organizmu w okresie niedostarczania regularnie posiłków (4).

Pomocna w walce z nadwagą i otyłością dieta zawsze powinna być dobrana indywidualnie dla każdego pacjenta, ze względu na często inne współistniejące zaburzenia czy choroby, jak: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze czy nieprawidłowe parametry lipidogramu (cholesterol ogólny, poziom LDL, HDL i trójglicerydów). Ustalając indywidualny plan odżywiania, powinniśmy wziąć pod uwagę całkowitą ocenę stanu odżywienia pacjenta wraz z pomiarami antropometrycznymi: masą ciała, poziomem tkanki tłuszczowej, zawartością wody i mięśni w organizmie. Kaloryczność diety powinna być  dopasowana do stylu życia i podejmowanej aktywności fizycznej pacjenta.

U pacjentów z chorobą Hashimoto z nadwagą i otyłością należy zastosować dietę redukcyjną (obniżenie poziomu wartości energetycznej diety od 500 do 1000 kcal/dobę). Bezwzględnie natomiast unikać należy diet restrykcyjnych, które prowadzą do zmniejszenia aktywności tarczycy. Rozkład podstawowych składników odżywczych jest zbieżny z ogólnymi zaleceniami dla polskiej populacji. Węglowodany, w tym w większości złożone, powinny stanowić 45–60% całodziennego zapotrzebowania energetycznego. Pełnowartościowe białko powinno pokrywać około 15–20%, a energia pochodząca z tłuszczu nie powinna przekraczać 30%, w tym maksymalnie 10% wartości energetycznej powinny stanowić tłuszcze  nasycone. Kluczowe jest natomiast dostarczenie odpowiedniej ilości niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3, które wykazują właściwości przeciwzapalne oraz błonnika pokarmowego w ilości 25-40 g/dobę.

Szczególną uwagę należy zwrócić na racjonalną dietę bogatą w składniki odżywcze, której celem jest wspomaganie organizmu, przywrócenie zdrowia i dobrego samopoczucia. Ze względu na podłoże immunologiczne choroby Hashimoto i stan zapalny toczący się w organizmie zastosowana dieta powinna mieć charakter przeciwzapalny, a także eliminować potencjalne alergeny pokarmowe. Szczególnie w przypadku zdiagnozowanej alergii ich eliminacja z jadłospisu jest konieczna (5).

Nie zapominaj o aktywności fizycznej

Prócz odpowiednio zbilansowanej diety, kluczowym czynnikiem jest również aktywność fizyczna. W przypadku Hashimoto należy wybierać ćwiczenia o umiarkowanej intensywności. Szczególnie polecane są sporty aerobowe (tlenowe) oraz ogólnowzmacniające, takie jak: szybki marsz, jogging, bieganie, pływanie, jazda na rowerze, aerobik, joga. Dzienna ilość kroków, do której należy dążyć wynosi 10 000.  Ćwiczenia siłowe, które zmuszają do krótkiego i intensywnego wysiłku, jak np. podnoszenie ciężarów, nie są polecane dla osób z Hashimoto.

Podsumowanie

Skuteczną terapią w leczeniu nadwagi i otyłości w chorobie Hashimoto jest zastosowanie odpowiedniej redukcyjnej terapii dietetycznej. Dieta powinna być indywidualnie dostosowana do potrzeb żywieniowych danej osoby. Kluczowym elementem wprowadzenia zdrowego stylu życia jest zmiana nawyków żywieniowych, wprowadzenie umiarkowanej aktywności fizycznej oraz odpowiedniego spożycia płynów.. Ze względu na częste występowanie nadwagi i otyłości prawidłowo zbilansowana dieta powinna być elementem procesu leczenia choroby Hashimoto.

Literatura

1. Janczy A, Małgorzewicz S. Skuteczność diety redukcyjnej u pacjentek z chorobą Hashimoto. Forum Zaburz Metabol. 2015;6(3):112–117.
2. Krekora-Wollny K. Niedoczynność tarczycy a otyłość. Forum Zaburz Metabol. 2010;1(1):63–65.
3. Pastusiak K, Michałowska J, Bogdański P. Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy. Forum Zaburz Metabol. 2017;8(4):155–160 .
4. Pietrych A, Filip R. Wpływ diety redukcyjnej na masę ciała u osób z nadwagą i otyłością. Probl Hig Epidemiol. 2011;92: 577−578.
5. Ratajczak A, Moszak M, Grzymisławski M. Zalecenia żywieniowe w niedoczynności tarczycy i chorobie Hashimoto. Piel Zdr Publ. 2017;7(4):305–311.
6. Sorbal M, Palacz-Wróbel M. Świadomość prewencyjnego działania diety oraz nawyki żywieniowe kobiet z chorobami tarczycy w wieku 20-50 lat. Med Rodz. 2018;21(2A):16-22.
7. Tamer G, Meral Mert, Tamer I, Mesci B, Kılıc D, Arık S. Effects of thyroid autoimmunity on abdominal obesity and hyperlipidaemia. Endokrynol Pol. 2011;62(5):421-428.

O autorze Anna Janiszewska-Janowicz

mgr

Dietetyk kliniczny. Absolwentka studiów Wydziału Nauk o Żywności i Żywienia Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Prowadzi aktywnie poradnictwo żywieniowe i dietetyczne. Specjalizuje się w dietetyce klinicznej, w tym leczeniu celiakii. Dietetyka to nie tylko jej zawód, ale przede wszystkim pasja. Największym jej sukcesem zawodowym jest uśmiech i zadowolenie pacjenta.

UDOSTĘPNIJ ARTYKUŁ

udostępnij na facebook-u