Infekcje a Hashimoto: jakie jest ryzyko zachorowania?

Zakażenia bakteryjne i wirusowe a choroby autoimmunologiczne

Przypuszcza się, że infekcje (zarówno bakteryjne, jak i wirusowe) mogą odgrywać pewną rolę w powstawaniu niektórych chorób autoimmunologicznych a także chorób o podłożu endokrynologicznym (związanych z gospodarką hormonalną naszego organizmu). Do tej pory wykazano związek pomiędzy zakażeniem niektórymi drobnoustrojami a większym ryzykiem wystąpienia takich chorób jak: toczeń rumieniowaty, cukrzyca typu 1, zespół Sjőgrena (choroba, która prowadzi do upośledzenia funkcji gruczołów łzowych i ślinianek) czy zespół Reitera (reaktywne zapalenie stawów).

Prawdopodobnie niektóre drobnoustroje mogą również wpływać na ryzyko rozwoju chorób tarczycy, w tym choroby Hashimoto. Jednak do tej pory ukazały się jedynie nieliczne badania analizujące związek pomiędzy zakażeniem drobnoustrojami a potencjalnym ryzykiem rozwoju tej jednostki chorobowej. Co więcej, wyniki opublikowanych badań są niejednoznaczne (1).

Zakażenia wirusowe a choroba Hashimoto

Ograniczone wyniki badań mogą sugerować występowanie związku pomiędzy powstawaniem choroby Hashimoto a zakażeniem następującymi wirusami.:

• Herpes simplex
• wirus Epsteina-Barr
• wirus zapalenia wątroby typu C

Herpes simplex

Herpes simplex jest to wirus opryszczki zwykłej. Wyróżnia się dwa typy tego wirusa: Herpes simplex 1 i Herpes simplex 2. Pierwszy z wirusów zwykle powoduje opryszczkę w górnej części ciała (najczęściej w okolicy warg), drugi jest zwykle przyczyną zmian powstających na narządach płciowych. Wirus opryszczki przenosi się zwykle z wydzieliną pęcherzykową, ale można także zarazić się poprzez kontakt seksualny, ślinę oraz przez bezpośredni kontakt z błonami śluzowymi i skórą osoby chorej. Do zakażeń dochodzi zwykle od osób z objawami opryszczki, choć możliwe są również zakażenia od osób bez widocznych objawów. Szacuje się, że odsetek osób zakażonych wirusem Herpes simplex w niektórych szerokościach geograficznych może wynosić nawet 90% (2).

Co ciekawe, przeprowadzone do tej pory badania wskazały na związek pomiędzy aktywnością tego wirusa a poziomem hormonów tarczycy. Z tego względu przypuszcza się, że zakażenie wirusem Herpes simplex może wpływać na ryzyko rozwoju choroby Hashimoto (3).

Wirus Epsteina-Barr 

Jest jednym z najczęściej występujących u ludzi wirusów. Odpowiada on za występowanie choroby zwanej mononukleozą. Choroba ta objawia się zwykle wysoką gorączką, anginą i powiększeniem węzłów chłonnych szyi. Do zakażenia dochodzi zwykle w wyniku bezpośredniego kontaktu z osobą chorą, rzadko drogą kropelkową (2). Przeprowadzone do tej pory badania sugerują, że przebycie zakażenia tym wirusem może sprzyjać występowaniu chorób autoimmunologicznych, w tym chorób tarczycy (4).

Wirusowe zapalenie wątroby typu C (WZW C)

Wirusowe zapalenie wątroby typu C jest chorobą wywołaną przez wirus zapalenia wątroby typu C (HCV). Zakażenie wirusem odbywa się przez kontakt z krwią zakażonej osoby lub jej pochodnymi. Zakażenie tym wirusem może w przyszłości doprowadzić do rozwoju marskości wątroby (2).

Obecnie uważa się, że zakażenie wirusem WZW typu C może wykazywać wpływ na rozwój choroby Hashimoto. Zaobserwowano, że osoby zakażone wirusem HCV miały zwykle wyższy poziom przeciwciał przeciwtarczycowych (aTPO, aTG). W tej grupie osób zanotowano także częstsze występowanie niedoczynności tarczycy (5).

Zakażenia bakteryjne a choroba Hashimoto

Podobnie jak w przypadku infekcji wirusowych, do tej pory nie ma wystarczających dowodów potwierdzających jednoznacznie związek pomiędzy zakażeniem wybranymi bakteriami a występowaniem choroby Hashimoto. Do bakterii, które mogę potencjalnie wpływać na ryzyko rozwoju tej jednostki chorobowej należą:

• Helicobacter pylori
• Yersinia enterocolitica

Helicobacter pylori

Zakażenia bakterią Helicobacter pylori jest przyczyną ponad 90% przypadków zapalenia żołądka, które może doprowadzić do rozwoju choroby wrzodowej (2).

Do tej pory zaobserwowano częstsze występowanie infekcji Helicobacter pylori u pacjentów z autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy. Natomiast leczenie zakażenia Helicobacter pylori może przyczynić się do zmniejszenia poziomu przeciwciał przeciwtarczycowych (6).

Yersinia enterocolitica

Bakteria ta odpowiada za występowanie choroby zwanej jersiniozą. Do zakażenia bakteriami Yersinia enterocolitica może dojść po spożyciu mięsa niepoddanego dostatecznej obróbce termicznej (2). Przeprowadzone do tej pory badania wykazały obecność przeciwciał przeciwko białkom bakterii Yersinia enterocolitica u krewnych osób z autoimmunologicznymi chorobami zapalnymi tarczycy. We krwi pacjentów z chorobami  tarczycy zaobserwowano ponadto występowanie przeciwciał przeciwko Yersinia  enterocolitica.

Co ciekawe, antygeny błony komórkowej Yersinia enterocolitica wykazują podobieństwo pod względem budowy do hormonu TSH. Dodatkowo, miejsca wiązania TSH na powierzchni tej bakterii były rozpoznawane przez przeciwciała przeciwko receptorowi TSH. Z drugiej jednak strony istnieją również badania, które nie wykazały zależności pomiędzy zakażeniem bakterią Yersinia enterocolitica a występowaniem choroby Hashimoto (1).

Jak zakażenia bakteryjne i wirusowe mogą wpływać na ryzyko rozwoju choroby Hashimoto?

Zakłada się, że za zwiększenie ryzyka wystąpienia choroby Hashimoto w wyniku zakażeń niektórymi drobnoustrojami, odpowiada podobieństwo budowy białek wirusowych i  bakteryjnych z własnymi białkami ciała, co może wywołać nieprawidłową odpowiedź ze strony układu odpornościowego i skutkować rozwojem chorób autoimmunologicznych. Potrzebne są jednak dalsze badania, aby dokładnie wyjaśnić w jaki sposób przebycie niektórych infekcji może oddziaływać na ryzyko rozwoju chorób tarczycy, w tym choroby Hashimoto.

Podsumowanie

Dotychczas opublikowane wyniki badań dotyczące związku pomiędzy występowaniem niektórych zakażeń bakteryjnych i wirusowych a ryzykiem rozwoju autoimmunologicznych chorób tarczycy nadal pozostają niejednoznaczne. Prawdopodobnie w niektórych przypadkach terapia zakażeń może jednak korzystnie wpływać na stan zdrowia chorych. Warto poczekać na dalsze badania dotyczące wpływu zakażeń bakteryjnych i wirusowych na powstawanie choroby Hashimoto.

Literatura

1. Mikoś H. Czynniki prozapalne, proapoptotyczne i antyapoptotyczne w patogenezie autoimmunologicznej choroby tarczycy. Rozprawa doktorska. 2013.
2. Gajewski P, Szczeklik A. Interna Szczeklika 2018. Kraków: Wydaw. Medycyna Praktyczna, 2019.
3. Varedi M, Moattari A, Amirghofran Z, Karamizadeh Z, Feizi H. Effects of hypo- and hyperthyroid states on herpes simplex virus infectivity in the rat. Endocr Res. 2014;39(2):50-5.
4. Janegova A, Janega P, Rychly B, Kuracinova K, Babal P. The role of Epstein-Barr virus infection in the development of autoimmune thyroid diseases. Endokrynol Pol. 2015;66(2):132-6.
5. Testa A, Castaldi P, Fant V, Fiore GF, Grieco V, De Rosa A, Pazardjiklian MG, De Rosa G. Prevalence of HCV antibodies in autoimmune thyroid disease. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2006;10(4):183-6.
6. Hou Y, Sun W, Zhang C, Wang T, Guo X, Wu L, Qin L, Liu T. Meta-analysis of the correlation between Helicobacter pylori infection and autoimmune thyroid diseases. Oncotarget. 2017;8(70):115691-115700.

O autorze Małgorzata Jamka

dr n. med.

Absolwentka dietetyki na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu. Autorka publikacji naukowych z zakresu dietetyki i żywienia. Aktywna uczestniczka licznych konferencji naukowych, w tym na szczeblu międzynarodowym.

UDOSTĘPNIJ ARTYKUŁ

udostępnij na facebook-u