Jak radzić sobie z zaparciami w Hashimoto?

Zaparcia – częsty problem w Hashimoto

W obecnych czasach zwiększa się zapadalność na chorobę Hashimoto. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, choroba  ta dotyka obecnie ponad 1 mln osób w Polsce, z czego zdecydowaną większość wciąż stanowią młode kobiety. Jednym z objawów często zgłaszanym przez pacjentki z chorobą Hashimoto są zaparcia (1).

Zaparcia jako objaw choroby Hashimoto

Zaparcia to zaleganie treści jelitowej przez dłuższy czas w przewodzie pokarmowym, najczęściej w jelicie grubym. Nie ma z góry narzuconych norm co do liczby wypróżnień. Zdrowy człowiek może pozbywać się treści jelitowej zarówno 2 razy dziennie lub częściej, jak i rzadziej niż raz na dwa dni. Jeżeli nie cierpi przy tym na żadne dolegliwości, a stolec jest prawidłowy to nie ma podejrzeń co do nieprawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego. Natomiast w celu diagnozy zaparć zostały opracowane wymogi, które musi spełniać pacjent.  

U pacjenta z zaparciami powinny występować minimum 2 objawy z wymienionych: uczucie niepełnego wydalenia treści jelitowej oraz stolec o twardej lub grudkowatej konsystencji, wysiłek podczas parcia w trakcie wypróżniania, wypróżnianie się 3 razy w tygodniu lub rzadziej, uczucie przeszkody w trakcie wypróżnień w obrębie odbytu lub odbytnicy, przymus ręcznych manipulacji w defekacji lub brak luźnych stolców i wykluczenie występowania zespołu jelita drażliwego. Problemy z oddawaniem niestrawionych resztek pokarmowych może być związany z  nadmiernym wchłanianiem wody w jelicie grubym, co skutkuje spadkiem jej zawartości w treści jelitowej. Zmniejsza się wtedy objętość stolca i staje się on twardy (2).

Nieprawidłowe wypróżnianie się jest uznawane za zaparcia, jeśli problem występuje przez przynajmniej 6 miesięcy (według Kryteriów Rzymskich IV).  Dodatkowo przyjęto, że jeśli przypadłość pojawia się częściej niż 3 razy w miesiącu w perspektywie ostatnich 3 miesięcy to zaparcia nie są jeszcze wyleczone.

Czynnikami ryzyka pojawienia się zaparć są m. in.: dieta o małej zawartości błonnika pokarmowego, niska aktywność fizyczna i niektóre leki.

Jak zwalczyć zaparcia? Rola błonnika pokarmowego

Istotną rolę w leczeniu zaparć wydaje się odgrywać odpowiednio dobrana dieta. Pacjenci z chorobą Hashimoto, którzy cierpią na zaparcia powinni zwłaszcza zwrócić uwagę na odpowiednią podaż błonnika pokarmowego z dietą.

Błonnik pokarmowy spełnia wiele korzystnych funkcji dla organizmu. Wiąże wodę, co poprawia perystaltykę jelit przez skrócenie czasu pasażu i zwiększenie objętości niestrawionych resztek pokarmu. Dzięki temu ułatwia wypróżnianie. Ponadto zmniejsza wchłanianie związków toksycznych przez wiązanie ich w jelitach. Zwiększa także uczucie sytości po posiłku, jednocześnie wywołując spadek stężenia cholesterolu i glukozy w surowicy krwi. Zalecana dzienna ilość spożycia błonnika pokarmowego to 25-30 g na dobę.

Jaka żywność jest bogata w błonnik pokarmowy?

Błonnik pokarmowy można znaleźć przede wszystkim w produktach zbożowych z pełnego przemiału. Z tego powodu warto jest zastąpić w codziennej diecie produkty jak chleb pszenny, biały ryż, makaron pszenny produktami z pełnego przemiału np. pieczywem pełnoziarnistym oraz razowym, brązowym ryżem, pełnoziarnistym makaronem, gruboziarnistymi kaszami, otrębami i płatkami zbożowymi. Błonnik pokarmowy znajduje się również w orzechach (przykładowo w migdałach i orzechach laskowych) oraz nasionach mi in. słonecznika, sezamu i dyni.

Żywnością zawierającą duże ilości błonnika pokarmowego są też warzywa i owoce. Wśród nich można wymienić: brokuły, kalafiory, pomidory, banany, maliny, kiwi, awokado oraz wiele innych. Ponadto pod względem zawartości błonnika wyróżniają się owoce suszone jak: morele, rodzynki i śliwki. Zawartość błonnika pokarmowego w 100 g suszonych owoców jest porównywalna do jego zawartości w 100 g produktów zbożowych z pełnego przemiału (3).

Odżywiaj się regularnie!

Aby pozbyć się zaparć dodatkowo należy pamiętać o regularnym sposobie żywienia, dostosowanym do potrzeb danej osoby i występującej choroby. Dieta powinna składać się z 4-5 posiłków dziennie, przy czym warto pamiętać o spożyciu ostatniego posiłku na 2-3 godziny przed snem. Pozwoli to powstrzymać zwolnienie metabolizmu, czyli zmniejszyć ryzyko wystąpienia nadwagi lub otyłości.

Spożywaj odpowiednią ilość płynów

Przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów jest ważnym aspektem w profilaktyce i leczeniu zaparć. Wypijanie dziennie 2 litrów płynów lub więcej zwiększa pozytywny wpływ spożycia błonnika pokarmowego. Należy pamiętać, że znaczną większość przyjmowanych płynów powinna stanowić woda, a ograniczać należy przede wszystkim słodkie napoje gazowane.

Aktywność fizyczna a zaparcia

W profilaktyce zaparć istotne są także regularne ćwiczenia fizyczne. Aktywność fizyczna wzmaga motorykę jelita grubego, przez co ma istotny wpływ na czas pasażu stolca. Prawidłowy czas pasażu powinien wynosić 20-72 h. Często brak ruchu skutkuje występującymi zaparciami, dlatego ważna jest zmiana stylu życia. 30-60 minut umiarkowanych ćwiczeń fizycznych dziennie poprawia konsystencję wydalanej treści, a także zapobiega wystąpieniu dolegliwości typu gazy i wzdęcia.

Probiotyki

W leczeniu zaparć pomocne okazać się mogą również probiotyki. Jak wykazano mogą one istotnie zmniejszać częstość bólów brzucha i wzdęć. Do probiotyków szczególnie polecanych osobom cierpiącym na zaparcia należą bakterie kwasu mlekowego z rodzaju Lactobacillus, bakterie z gatunku Bifidobacterium, a także probiotyczne drożdże – Saccharomyces boulardi. Bakterie probiotyczne można ponadto znaleźć w fermentowanych produktach mlecznych (m. in. w jogurtach) oraz kiszonkach.

Podsumowanie

Zaparcia są częstym i dużym problemem w chorobie Hashimoto. Stanowią one dyskomfort w życiu codziennym i nie należy ich bagatelizować. Podjęcie kroków w celu rozwiązania problemów z wypróżnianiem jest bardzo ważne, gdyż zaparcia mogą prowadzić do dalszych powikłań. Odpowiednia zmiana nawyków żywieniowych oraz większa aktywność fizyczna są istotnymi elementami profilaktyki zaparć.

Literatura

1. Daniluk, J., 2018. Przewlekłe zaparcia – niedoceniany problem kliniczny. Varia Medica, 2(4), 286-296.
2. Gulbicka P., Grzymisławski M., 2017. Czynniki metaboliczne jako przyczyna zaparć stolca. W Forum Zaburzeń Metabolicznych, 8(2), 56-62.
3. Mincer D. L., Jialal I., 2018.  Hashimoto thyroiditis. In StatPearls. StatPearls Publishing.
4. Ratajczak A., Moszak M., Grzymisławski M., 2017. Zalecenia żywieniowe w niedoczynności tarczycy i chorobie Hashimoto. Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne, 7(4), 305-311.

O autorze Aleksandra Dąbkowska

lic.

Studentka kierunku Dietetyka na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu. Swoje doświadczenia zdobywa poprzez odbywanie praktyk i stażów zawodowych w szpitalach oraz innych placówkach żywienia zbiorowego. Do jej zainteresowań należy żywienie kobiet w ciąży i w okresie laktacji oraz szerzenie prawidłowych nawyków żywieniowych.

UDOSTĘPNIJ ARTYKUŁ

udostępnij na facebook-u