Wahania nastrojów – jak sobie z nimi radzić?

Nastrój jaki nam towarzyszy nie jest stałą cechą, ani czymś co się utrzymuje przez dłuższy czas. Zazwyczaj może być zmienny, ponieważ jest zależny od różnych czynników, np. wszelakich wydarzeń, które nam się przytrafiają, reakcji innych osób, trudności jakie napotykamy czy decyzji jakie podejmujemy. Jednocześnie czasem pomimo niezmiennych czynników zewnętrznych, nastrój u niektórych osób i tak ulega wahaniom, co może sygnalizować np. nieprawidłowy przebieg chorób tarczycy lub inne trudności o charakterze psychologicznym. 

Wahania nastrojów w chorobach tarczycy 

Wiele osób chorujących na Hashimoto boryka się z częstymi zmianami nastrojów. Mogą one występować zarówno na początku choroby, jak i w czasie jej trwania. W literaturze podkreśla się, że objawy psychiczne związane z tzw. chwiejnością emocjonalną (naprzemiennie występujący obniżony nastrój z dobrym humorem i zadowoleniem) często poprzedzają pełne ujawnienie się choroby Hashimoto. 

Co ciekawe, wahania emocji mogą być wyraźnie obecne również w innych chorobach tarczycy, np. w chorobie Gravesa-Basedowa. Autorzy publikacji naukowych zwracają uwagę na związek tej choroby z cechami osobowości histerycznej (często rozumianej jako nadmiernie teatralną, z tendencją do przeżywania silnych emocji i dużej koncentracji na wyglądzie zewnętrznym). Z kolei w nadczynności tarczycy wielu lekarzy zwracało uwagę na niski poziom stabilności emocjonalnej, łatwość irytowania się, trudności związane ze snem czy problemy z kontrolą impulsów (1). 

Wahania nastroju wiążą się z dyskomfortem odczuwanym nie tylko przez osobę, która ich doświadcza, ale nierzadko są uciążliwe również dla osób z najbliższego otoczenia. Szybkie fluktuacje różnych stanów emocjonalnych mogą dawać duże poczucie zamieszania najbliższym osobom, wytwarzają także poczucie niestabilności i niski poziom przewidywalności w zachowaniu drugiej osoby. 

Inne przyczyny wahań nastroju 

Czasem częste zmiany nastroju (tzw. labilność emocjonalna) może sygnalizować bardziej poważny problem natury psychicznej. Nawracające epizody obniżonego nastroju, a nawet stanów depresyjnych przeplatane okresami podwyższonego nastroju i wysokiej aktywności mogą sugerować chorobę afektywną dwubiegunową (ChAD) (2). W jednym z badań zauważono, że u osób hospitalizowanych w klinice psychiatrycznej i z podwyższonym mianem przeciwciał anty-TPO częściej występowały zaburzenia afektywne niż w grupie bez dodatnich przeciwciał przeciwtarczycowych. W innych badaniach zaobserwowano, że ChAD z tzw. szybką zmianą faz diagnozowano aż u 18 % pacjentów z dodatnim wynikiem przeciwciał anty-TPO, natomiast nie stwierdzono żadnego przypadku w grupie pacjentów z prawidłową funkcją tarczycy (1). 

Trudno jest jednoznacznie określić czy nieprawidłowe działanie tarczycy może stanowić czynnik ryzyka rozwoju choroby afektywnej dwubiegunowej czy też występowanie częstych wahań nastroju z przebiegu tego zaburzenia zwiększa wpływa na nieprawidłowe działanie gruczołu tarczowego. Zazwyczaj mówi się o wpływie różnych czynników, które wzajemnie na siebie oddziałują. 

Z punktu widzenia psychologicznego, wahania nastroju mogą być również związane z cechami (lub nawet zaburzeniem) osobowości chwiejnej emocjonalnie. Wyróżnia się dwa podtypy tego zaburzenia: typ impulsywny lub typ z pogranicza (borderline). W obydwu przypadkach może występować silna labilność (chwiejność) emocjonalna związana wysokim poziomem reaktywności (np. silne stany dysforyczne, polegające na wyolbrzymianiu pewnych stanów emocjonalnych i gwałtownych reakcjach lub pojawiająca się drażliwość czy lęk). Może się także pojawiać nieadekwatnie wysokie natężenie złości lub trudności z jej opanowaniem (3). Charakterystyczne jest również łatwe i stosunkowo szybkie przechodzenie np. z euforii w rozpacz lub z miłości i nienawiść. 

Jak sobie z nimi radzić?

Sprawdź czy masz dobry poziom hormonów

Jeśli zauważasz u siebie ostatnio częstsze wahania nastrojów i jednocześnie chorujesz na choroby tarczycy, na pewno w pierwszej kolejności warto sprawdzić kontrolnie poziom hormonów świadczących o wyrównaniu choroby. Może być tak, że potrzebna jest modyfikacja istniejących dawek leku i w tym celu ważne, aby skonsultować się ze swoim lekarzem prowadzącym. 

Zastanów się z czego wynikają

Warto pamiętać, że nie tylko hormony odpowiadają za nastrój u osób z chorobami tarczycy. W przeciwnym wypadku, wszystkim osobom zdrowym towarzyszyłby zawsze stabilny nastrój. Warto się zastanowić jakie wydarzenia miały miejsce w ostatnim czasie, czy odczuwasz wyższy poziom stresu niż zazwyczaj lub co się zmieniło w Twojej aktualnej sytuacji życiowej lub zawodowej. Czasem przyczyny wahań nastroju nie zawsze są uświadomione, co może dawać błędne ich spostrzeganie. 

Przyjrzyj się swoim myślom

W podejściu behawioralno-poznawczym to nie wydarzenia generują emocje lub nastrój, ale sposób myślenia o tym co się dzieje. W racjonalnej terapii zachowania dokonuje się analizy w oparciu o następujące elementy [4]:

A – wydarzenie aktywujące

B – myśl 

C – emocja

D – zachowanie 

Ta koncepcja zakłada, że to samo wydarzenie doprowadzić do odczuwania zupełnie innych emocji ponieważ sposób jego interpretacji jest może być zupełnie inny. 

Skorzystaj ze specjalistycznej konsultacji 

Jeśli wahania nastroju utrzymują się od dłuższego czasu lub osoby bliskie zwracają Ci na nie uwagę, warto skorzystać z pomocy specjalisty – psychologa, psychoterapeuty lub lekarza psychiatry. 

Literatura

1. Broniarczyk-Czarniak M. Zaburzenia psychiczne współistniejące z chorobą Hashimoto — przegląd piśmiennictwa. Psychiatria 2017; 14(4): 209-216. 
2. Pużyński S., Wciórka J. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. Wydawnictwo Versalius, Kraków 2000.
3. Popiel A. Zaburzenia osobowości z pogranicza. Psychiatria 2011; 8(2): 64-78.
4. Maultsby MC. Racjonalna terapia zachowania. Podręcznik terapii poznawczo-behawioralnej. Wyd. Wulkan, 2013. 

 

O autorze Agata Juruć

dr n. med.

Wykładowca akademicki, psycholog, dietetyk, coach. Autorka publikacji naukowych z zakresu psychodietetyki oraz psychologii zdrowia i choroby. Prowadzi liczne warsztaty i szkolenia. Prelegent na konferencjach krajowych i międzynarodowych.

UDOSTĘPNIJ ARTYKUŁ

udostępnij na facebook-u