Choroba Hashimoto u dziecka: diagnostyka, objawy i leczenie

Choroba Hashimoto  jest najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy u dzieci. Szacuje się, że choroba Hashimoto dotyczy nawet do 10% dzieci, a ryzyko jej wystąpienia wzrasta wraz z współistnieniem innych chorób genetycznych (zespołem Downa, zespołem Turnera, zespołem Albrighta) oraz autoimmunologicznych (cukrzycą typu 1, chorobą Addisona-Biermera). Choroba ta może się ujawnić na każdym etapie życia, od okresu niemowlęcego, czy dzieciństwa, aż po dorosłość. 

Rozwój dziecka, a choroba Hashimoto 

Prawidłowe funkcjonowanie tarczycy jest niezbędne dla prawidłowego wzrostu i rozwoju dziecka. Ponadto, tarczyca wydziela hormony, które warunkują rozwój układu nerwowego począwszy od życia płodowego, aż do trzeciego roku życia. Ze względu na ryzyko wystąpienia zaburzeń w rozwoju dziecka związanymi z nieprawidłowym funkcjonowaniem tarczycy, w Polsce obowiązkowo wykonuje się u noworodków tzw. badania skriningowe w kierunku wrodzonej niedoczynności tarczycy. Są to badania, które pozwalają na szybkie wykrycie choroby a tym samym zmniejszają prawdopodobieństwo wystąpienia jej powikłań (4). 

Diagnostyka 

Diagnostyka choroby Hashimoto u dzieci nie różni się od diagnostyki u dorosłych i obejmuje wykonanie badań laboratoryjnych i niekiedy badań obrazowych:

• Oznaczenie stężenia hormonów tarczycy we krwi (T3 oraz T4) oraz stężenia TSH. W chorobie Hashimoto stężenie T3 i T4 jest zazwyczaj obniżone, natomiast stężenie TSH jest zazwyczaj prawidłowe lub podwyższone. Zakres referencyjny stężeń poszczególnych hormonów różni się w zależności od wieku dziecka. Przykładowo norma TSH dla dziecka 14-miesięcznego wynosi 0,4-7,0 mIU/l, dla dziecka 5-letniego 0,4-6,0 mIU/l, a dla dziecka 14-letniego 0,4-5,0 mIU/l, natomiast norma fT4 dla dziecka 14-miesięcznego obejmuje wartości 8-17 pmol/l, dla dziecka 5-letniego 9-20 pmol/l, a dla dziecka 14-letniego 8-17 pmol/l. 
• Badanie przeciwciał przeciwtarczycowych: antyTPO i antyTG. Przeciwciała te są specyficzne dla choroby Hashimoto i występują nawet u 95% chorych.
• USG tarczycy, w którym widoczny jest specyficzny obraz świadczący o stanie zapalnym.

Objawy

Manifestacja objawów choroby Hashimoto może być różna w zależności od wieku dziecka. Pojawiające się objawy związane są ze zniszczeniem znacznej części tarczycy. Do najczęściej występujących objawów można zaliczyć (3): 

• zaburzenie rozwoju, opóźnienie dojrzewania, 
• spowolnienie wzrostu, 
• otyłość, 
• zaburzenia koncentracji, 
• problemy z nauką, 
• zaparcia, 
• senność, 
• zmęczenie 
• nietolerancja zimna. 

Wraz z chorobą Hashimoto mogą występować inne choroby o podłożu zapalnym. Dość często wśród dzieci stwierdza się współistnienie choroby Hashimoto z cukrzycą typu 1, ponieważ w przebiegu niedoczynności tarczycy często upośledzony jest metabolizm węglowodanów.

Leczenie

Proces leczenia choroby Hashimoto u dziecka indywidualnie ustala lekarz. Obejmuje ono głównie leczenie hormonami tarczycy (tyroksyną). Dawkę hormonów tarczycy dobiera się w oparciu o badania krwi. Standardowa dawka wynosi 4-6 μg/kg dla dzieci w wieku od 1 do 5 lat, 3-4 μg/kg dla dzieci w wieku od 6 do 10 lat i 2-3 μg/kg dla dzieci w wieku 11 lat i starszych. Nieco większe dawki mogą być stosowane podczas leczenia choroby z objawem wola. Leczenie zwykle trwa całe życie, a monitorowanie skuteczności leczenia obejmuje badania kontrolne TSH oraz ewentualnie TSH i fT4, co około pół roku (1). 

Dodatkowo warto, tak jak w przypadku dorosłych, zwrócić uwagę na dietę, w tym na goitrogeny. Są to substancje, które blokują przyswajanie jodu (ich źródła to warzywa krzyżowe: brokuł, kalafior, czy brukselka). Jednakże, nie należy suplementować jodu, ponieważ nadmiar jodu zaostrza stany zapalne. Swoją dietę warto urozmaicić w produkty bogate w selen (źródłem selenu są orzechy brazylijskie, podroby, zwłaszcza nerki, jak i żywność pochodzenia  morskiego) (5). 

Literatura

1. Brown J., Autoimmune Thyroiditis in Childhood Rosalind, J Clin Res Pediatr Endocrinol. 2013, 5(1), 45–49.
2. Bossowski A., Otto-Buczkowska E., Pediatria — co nowego? Schorzenia tarczycy o podłożu autoimmunologicznym, rozdział II układ endokrynny, Wydawnictwo Cornetis, 2007, 114-115.
3. Hanley P., Lord K., Bauer A., American Medical Association, Thyroid Disorders in Children and Adolescents A Review JAMA Pediatrics, 2016,1008-1019
4. Karwowska R., Niedoczynność tarczycy u dzieci,  Pediatria i Medycyna Rodzinna, 2017, 13 (4), 479–449.
5. Luty J., Bryl E., Choroba Hashimoto — aspekt genetyczny i środowiskowy, Forum Medycyny Rodzinnej, 2017,11(1), 1-6.

O autorze Julita Sobańska

mgr

Absolwentka Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu na kierunku Dietetyka. Doświadczenie zawodowe zdobywane głównie przez praktyki studenckie oraz staże zawodowe. Do głównych jej zainteresowań należy poradnictwo żywieniowe osób chorych na cukrzycę.

UDOSTĘPNIJ ARTYKUŁ

udostępnij na facebook-u