Poporodowe zapalenie tarczycy dotyczy aż 1 kobiety na 10!

Poporodowe zapalenie tarczycy definiuje się jako zaostrzenie lub ujawnienie autoimmunizacyjnej choroby tarczycy (związanej z nieprawidłowym działaniem układu odpornościowego) w ciągu roku od porodu, bądź poronienia. Choroba ta może dotyczyć nawet 10% kobiet po porodzie. 

Jak przebiega poporodowe zapalenie tarczycy? 

Poporodowe zapalenie tarczycy może przebiegać w różnych postaciach. Wyróżnia się postać przejściowej nadczynności tarczycy, przejściowej niedoczynności tarczycy (wariant choroby Hashimoto) oraz przejściowej nadczynności przechodzącej w przejściową niedoczynność tarczycy. W przebiegu poporodowego zapalenia tarczycy najczęściej występuje przejściowa niedoczynność tarczycy, która w przeciwieństwie do nadczynności, rozwija się później (2-6 miesiąc po porodzie) i trwa dłużej (około roku) a objawy są bardziej wyraziste. Nadczynność tarczycy zazwyczaj rozpoznaje się około 1-4 miesiąca po porodzie i trwa około miesiąc (1). 

Jakie są objawy poporodowego zapalenia tarczycy? 

Poporodowe zapalenie tarczycy jest trudne do rozpoznania, ponieważ może mieć różny przebieg, a objawy nie są specyficzne i zależą od postaci choroby. Mogą być związane z niedoczynnością lub z nadczynnością tarczycy. Do głównych objawów niedoczynności tarczycy należą: wzrost masy ciała, obrzęki, zaparcia, nietolerancja zimna, zaburzenia koncentracji. Natomiast do objawów nadczynności można zaliczyć: utratę masy ciała, drżenie mięśniowe, przyspieszoną akcję serca, czy nerwowość. Należy również wspomnieć, że istnieją dowody, że poporodowe zapalenie tarczycy zwiększa ryzyko depresji poporodowej (2).

Jak rozpoznać poporodowe zapalenie tarczycy? 

Trudności w rozpoznaniu tej choroby związane są nie tylko z niespecyficznymi objawami. Wpływa na to również fakt, że choroba pojawia się w momencie zakończenia poporodowych wizyt  położnych, które mogłyby zasugerować badania w tym kierunku (3). I tak diagnostyka opiera się na oznaczeniu przeciwciał przeciwtarczycowych, a także na ocenie funkcji tarczycy na podstawie badań laboratoryjnych i wywiadu medycznego. Obecność przeciwciał przeciwtarczycowych przed porodem istotnie podwyższa ryzyko wystąpienia poporodowego zapalenia tarczycy. Do badań laboratoryjnych należy przede wszystkim oznaczenie stężenia TSH (hormonu tyreotropowego), T3 (trójjodotyroniny) i T4 (tyroksyny) (4).

Jak leczyć? 

Leczenie jest odmienne w zależności od postaci choroby. Leczenie fazy nadczynności tarczycy ze względu na małe nasilenie tej postaci jest rzadkie i dotyczy ewentualnie leczenia objawowego, natomiast leczenie postaci niedoczynności tarczycy obejmuje podawanie indywidualnie dobranych dawek tyroksyny przez okres około roku, a następnie monitorowanie stężenia hormonów tarczycy we krwi i badania kontrolne przez około 5 lat. 

Dlaczego choroba ta ujawnia się po porodzie?

Poporodowe zapalenie tarczycy to choroba związana z układem immunologicznym i hormonalnym. W ciąży zachodzi wiele zmian w organizmie kobiety, następują liczne zmiany hormonalne, występuje naturalne obniżenie odporności. Organizm kobiety adaptuje się również do rozwijającego w nim płodu, którego komórki przenikają do krwi matki, natomiast po porodzie stan ten ustępuje i możliwa jest nadreaktywność układu immunologicznego, który działa przeciwko własnym komórkom tarczycy (4). Dodatkowo ryzyko znacznie wzrasta przy współwystępującej cukrzycy typu 1 oraz wystąpienia poporodowego zapalenia tarczycy we wcześniejszych ciążach (3).

Selen tak, czy nie?

Selen w chorobach tarczycy działa pozytywnie, zapobiega uszkodzeniom komórek i bierze udział w reakcjach odpornościowych (4). Warto zadbać o dostarczenie odpowiedniej ilości selenu wraz z dietą. Znajduje się on głównie w warzywach, zbożach, jajach, drobiu, rybach, owocach morza i orzechach brazylijskich. Jeżeli chodzi o suplementację selenu, istnieje niewielka granica między dawką terapeutyczną, a toksyczną, dlatego też decyzję tę powinien podejmować lekarz, a sama suplementacja powinna być ściśle monitorowana. 

Czy poporodowe zapalenie tarczycy minie? 

To zależy, ponieważ przebyte poporodowe zapalenie tarczycy jest czynnikiem predysponującym do rozwoju trwałej niedoczynności tarczycy. Szacuje się, że u około 70% kobiet nastąpi nawrót tej choroby, a u 25% posiadających przeciwciała przeciwtarczycowe rozwinie się ona w kolejnych latach (5). Uwzględniając te fakty, kobiety u których wystąpił epizod tej choroby powinny być poddawane badaniom kontrolnym przez następne 10 lat, a w kolejnych ciążach powinny być pod szczególnym nadzorem lekarskim.

Literatura

1. Hubalewska-Dydejczyk A. (red.), Lewiński A., Milewicz A., Radowicki S., Poręba R., Karbownik-Lewińska M., Kostecka-Matyja M., Trofimiuk-Müldner M., Pach D., Zygmunt A., Postępowanie w chorobach tarczycy u kobiet w ciąży, Endokrynologia Polska, 2011, 62(4): 362-381.
2. Groer M., Jevitt C., Symptoms and Signs Associated with Postpartum Thyroiditis, Journal of Thyroid Research, 2014, 6: 1-6.
3. Abalovich M., Amino N., Barbour L.A., Cobin R., De Groot L. J., Glinoer D., Mandel S.J., Stagnaro-Green A., Management of thyroid dysfunction during pregnancy and postpartum: an Endocrine Society Clinical Practice Guideline, Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism, 2007, 92(8): 1-7.
4. Przybylik-Mazurek E., Hubalewska-Dydejczyk A., Huszno B., Hubalewska-Dydejczyk A., Niedoczynność tarczycy na tle autoimmunologicznym, Alergologia Immunologia, 2007, 4(3): 64-69.
5. Krysiak R., Okopień B., Szkróbka W., Herman., Choroby tarczycy w ciąży i po porodzie. Przegląd Lekarski, 2007, 64(3): 159-164.

O autorze Julita Sobańska

mgr

Absolwentka Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu na kierunku Dietetyka. Doświadczenie zawodowe zdobywane głównie przez praktyki studenckie oraz staże zawodowe. Do głównych jej zainteresowań należy poradnictwo żywieniowe osób chorych na cukrzycę.

UDOSTĘPNIJ ARTYKUŁ

udostępnij na facebook-u