Hashimoto. Gdzie sięgnąć po kompleksowy poradnik pacjenta?
Nawet jeszcze kilka lat temu trudno było znaleźć w internecie czy księgarniach rzetelną wiedzę na temat choroby Hashimoto. Gdzie sięgać…
Stosowanie środków antykoncepcyjnych w chorobie Hashimoto to temat budzący wiele wątpliwości. Najczęstsze obawy kobiet chorujących na autoimmunologiczne przewlekłe zapalenie tarczycy dotyczą jednoczesnego przyjmowania antykoncepcji i hormonów tarczycy oraz możliwych interakcji między nimi.
Pojawiają się pytania, czy stosowane leki wpływają na skuteczność antykoncepcji oraz czy antykoncepcja wpływa na pracę tarczycy. Inną kwestią są skutki uboczne preparatów antykoncepcyjnych w postaci zaburzeń nastroju i spadku libido, które mogą potęgować objawy towarzyszące Hashimoto (1).
Metody antykoncepcji
Antykoncepcja hormonalna polega na dostarczaniu do organizmu syntetycznych hormonów płciowych (estrogenu, progesteronu), które naturalnie produkowane są w organizmie kobiety. Środki antykoncepcyjne są jednym ze sposobów zapobiegania ciąży, a ich mechanizm działania opiera się na: hamowaniu owulacji, zagęszczaniu śluzu, hamowaniu zagnieżdżenia wczesnego stadium rozwoju zarodka, opóźnieniu transportu zapłodnionej komórki jajowej przez jajowód wskutek zmiany jego perystaltyki. Stosowanie antykoncepcji wymaga wcześniejszego wywiadu lekarskiego, a niekiedy również przeprowadzenia badań diagnostycznych. Do hormonalnych metod antykoncepcji zaliczamy:
- tabletki antykoncepcyjne,
- plastry antykoncepcyjne,
- wkładki domaciczne,
- krążki dopochwowe,
- implanty podskórne,
- zastrzyki antykoncepcyjne (2).
Czy antykoncepcja i Hashimoto to dobre połączenie – jak jest naprawdę?
Istnieje wiele krążących mitów dotyczących stosowania środków antykoncepcyjnych u pacjentek z chorobą Hashimoto. Nie wszystkie z nich są jednak prawdziwe.
FAKT. Antykoncepcja może prowadzić do wzrostu globuliny wiążącej tyroksynę (TBG) i zaburzyć czynność tarczycy poprzez zwiększone wydzielanie TSH.
Estrogeny będące składnikiem środków antykoncepcyjnych rzeczywiście mogą prowadzić do wzrostu stężenia TBG. Skutkuje to zwiększeniem ilości hormonów związanych z TBG, które są nieaktywne biologicznie. Celem utrzymania odpowiednio stałego stężenia hormonów wolnych (aktywnych) konieczna jest ich dodatkowa synteza przez tarczycę. Dlatego zwiększenie dawki hormonów tarczycy może być konieczne z uwagi na rosnące zapotrzebowanie na tyroksynę (wzrost TSH) (3).
MIT. Leki stosowane w niedoczynności tarczycy obniżają działanie tabletek antykoncepcyjnych.
Preparaty tyroksyny stosowane w leczeniu choroby Hashimoto nie mają wpływu na bezpieczeństwo i skuteczność stosowanej antykoncepcji. Niestety, taka zależność może pojawić się w drugą stronę, co zostało opisane powyżej.
MIT. Leki stosowane w leczeniu niedoczynności tarczycy zawierają gluten, co może nasilać stany zapalne.
To prawda, że popularne leki stosowane w leczeniu niedoczynności tarczycy zawierają substancje pomocnicze w postaci skrobi. Jednak nie ma jednoznacznych badań potwierdzających, że gluten zaostrza stan zapalny w chorobie Hashimoto. Mimo tego jego spożycie może powodować objawy u osób z nietolerancją. Dlatego też w przypadku podejrzenia u siebie nietolerancji na gluten należy przeprowadzić w pierwszej kolejności diagnostykę w tym kierunku (4).
FAKT. Preparaty antykoncepcyjne mogą potęgować złe samopoczucie towarzyszące chorobie Hashimoto.
Jednym ze skutków ubocznych stosowania środków antykoncepcyjnych są wahania nastrojów, które mogą towarzyszyć również chorobie Hashimoto. W początkowym okresie przyjmowania antykoncepcji zazwyczaj można ocenić czy jest ona dobrze tolerowana. Dlatego ważne, aby słuchać swojego organizmu i obserwować jak tolerujemy dany preparat. W przypadku złej tolerancji zastosowanego środka warto rozważyć inną metodę antykoncepcji.
FAKT. Antykoncepcja hormonalna może podnieść poziom prolaktyny i zmniejszyć skuteczność leków obniżających jej ilość.
Wysokie stężenia prolaktyny często występujące u osób chorych na Hashimoto mogą prowadzić do zaburzeń miesiączkowania, czy problemów z zajściem w ciążę. W takich przypadkach zalecane są leki obniżające jej poziom. To prawda, że antykoncepcja hormonalna może prowadzić do wzrostu prolaktyny. Dlatego też hiperprolaktynemia może być przeciwwskazaniem do stosowania leków antykoncepcyjnych. Jest to jednak kwestia bardzo indywidualna (5).
Podsumowanie
Prawidłowo leczona choroba Hashimoto nie jest przeciwwskazaniem do przyjmowania antykoncepcji. Przyjmowanie antykoncepcji nie powinno wpłynąć na zwiększenie dawki hormonów tarczycy. Jednak na początku stosowania antykoncepcji należy częściej sprawdzać poziom TSH, ponieważ istnieje możliwość wpływu tabletek antykoncepcyjnych na przysadkę mózgową. Przed podjęciem decyzji o takiej metodzie antykoncepcji należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym. Warto również zachować czujność i wykonywać badania kontrolne, o których pisaliśmy tutaj.
O autorze
Mamhashi.pl, jeden z wiodących portali gromadzący wiedzę o chorobie Hashimoto, który powstał z myślą o osobach chorych, szukających wsparcia oraz informacji na temat choroby. Artykuły, poradniki i materiały informacyjne są tworzone przez ekspertów w dziedzinach takich jak: endokrynologia, dietetyka i psychologia.
