Dieta Ray Peat (prometaboliczna) a Hashimoto

W poszukiwaniu skutecznych metod poprawy zdrowia, pacjenci często trafiają na alternatywne modele żywienia, które obiecują szybką poprawę metabolizmu i równowagi hormonalnej. Jedną z takich strategii jest dieta Ray Peata, znana szerzej jako dieta prometaboliczna. Choć zyskała ona popularność w mediach społecznościowych, jej założenia stoją w sprzeczności z wieloma dowodami naukowymi.

Czym dokładnie jest ten model żywienia, na czym polega fenomen bioenergetyki według Peata i czy jest to bezpieczne rozwiązanie dla osób z niedoczynnością tarczycy?

Czym jest dieta Ray Peata? Założenia bioenergetyczne

Dieta Ray Peata to specyficzny protokół żywieniowy oparty na pracach dr. Raya Peata (1936–2022), amerykańskiego biologa specjalizującego się w fizjologii, bioenergetyce i endokrynologii. Fundamentem tej diety jest dążenie do maksymalizacji tempa metabolizmu poprzez wspieranie produkcji energii na poziomie komórkowym oraz optymalizację pracy tarczycy.

Kluczowym i najbardziej kontrowersyjnym filarem filozofii Peata jest podejście do wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (PUFA). W przeciwieństwie do współczesnej dietetyki klinicznej, Peat uważał, że kwasy omega-3 i omega-6 są toksyczne dla organizmu, hamują czynność tarczycy i przyspieszają procesy starzenia.

Poza kontrowersyjnymi poglądami, w diecie Ray Peata można znaleźć również założenia zgodne z tymi współczesnymi np.: spożywanie wysokiej jakości białka (mięso, jaja, nabiał), unikanie żywności przetworzonej czy redukcja stresu.

Dieta Ray Peata a medycyna oparta na faktach (EBM)

Głównym zarzutem środowiska medycznego wobec diety prometabolicznej jest brak twardych dowodów naukowych potwierdzających jej skuteczność i bezpieczeństwo.

Paradoks kwasów tłuszczowych: Medycyna konwencjonalna, poparta tysiącami badań, uznaje kwasy omega-3 i omega-6 za niezbędne do życia (NNKT). Wykazują one działanie przeciwzapalne, wspierają rozwój mózgu i chronią układ sercowo-naczyniowy. Całkowita eliminacja ich z diety, sugerowana przez Peata, może prowadzić do poważnych zaburzeń.
Nadmiar cukrów prostych: Zalecanie spożycia dużej ilości fruktozy i glukozy (np. soki) w oderwaniu od błonnika może prowadzić do insulinooporności, stłuszczenia wątroby oraz zaburzeń glikemii, co jest szczególnie niebezpieczne dla osób z cukrzycą lub stanem przedcukrzycowym.
Brak sformalizowanego protokołu: Dr Peat nigdy nie wydał oficjalnej książki z dietą. Obecne w Internecie „zasady diety Ray Peata” to często interpretacje jego wywiadów i artykułów tworzone przez entuzjastów, a nie specjalistów.

Bezpieczeństwo stosowania przy Hashimoto i niedoczynności tarczycy

Choć dieta prometaboliczna jest często reklamowana jako ratunek dla tarczycy (poprzez eliminację blokerów tarczycy i dostarczanie łatwej energii), jej stosowanie wiąże się z ryzykiem.

Wykluczanie szerokich grup produktów spożywczych (np. pełnych ziaren, większości warzyw, zdrowych tłuszczów roślinnych) może prowadzić do niedoborów pokarmowych, co w dłuższej perspektywie pogorszy stan zdrowia hormonalnego. Brak błonnika i nadmiar cukrów to prosta droga do zaburzeń mikrobioty jelitowej, która jest kluczowa, zwłaszcza w chorobach autoimmunologicznych, takich jak Hashimoto.

Podsumowanie

Dieta Ray Peata to fascynujący, lecz wysoce kontrowersyjny koncept bioenergetyczny, który podważa fundamenty współczesnej dietetyki. Choć pewne jej aspekty – jak dbałość o jakość produktów, unikanie żywności wysokoprzetworzonej czy redukcja stresu – są godne pochwały, całość modelu nie znajduje potwierdzenia w badaniach klinicznych.

Dla osób zmagających się z zaburzeniami tarczycy czy problemami metabolicznymi, znacznie bezpieczniejszym i skuteczniejszym rozwiązaniem jest dieta przeciwzapalna o udowodnionym działaniu, dobrana indywidualnie.