Ciekawostki

Spożywanie soli jodowanej a ryzyko rozwoju choroby Hashimoto

Julita Sobańska | 13 sierpnia 2019
Sól a Hashimoto

Profilaktyka jodowa w Polsce opiera się na wzbogacaniu soli w jod, co umożliwiło wyeliminowanie niedoboru tego pierwiastka wśród społeczeństwa (1). Niestety wraz z sukcesem pojawiło się ryzyko nowego problemu, jakim jest nadmiar jodu. Przyczyną tego jest jodowanie soli, która obejmuje jednakowo teren całego kraju, bez wykluczenia regionów nadmorskich, naturalnie bogatych w jod. Z tego artykułu dowiesz się jak spożywanie soli jodowanej może wpłynąć na ryzyko chorób tarczycy.

W jakim celu joduje się sól?

Sól stosowana jest powszechnie i często, a więc jest dobrym materiałem, aby wzbogacić ją w niedoborowy składnik. Dlaczego akurat w jod? Aby odpowiedzieć na to pytanie należy zastanowić się nad skutkami niedoboru tego pierwiastka.

Głównym następstwem niedoboru jodu jest pojawienie się niedoczynności tarczycy i wola endemicznego (powiększenie tarczycy). Dodatkowo niedobór jodu zwiększa ryzyko zachorowania na raka tarczycy i raka żołądka (1). Innym skutkiem niedoboru tego pierwiastka jest obniżenie sprawności funkcji mózgowych, takich jak myślenie, koncentracja, czy uczenie. Warto wspomnieć, że niedobór jodu na etapie życia płodowego może spowodować niedorozwój mózgu u płodu, a na etapie dzieciństwa opóźnienie rozwoju (2). Tak więc celem jodowania soli jest profilaktyka niedoboru jodu i konsekwencji jakie z tego wynikają.

Nadmiar jodu

Nadmiar jodu z kolei jest konsekwencją zbyt wysokiej łącznej podaży tego pierwiastka z diety, suplementów oraz powietrza. Czasami jednak suplementy jodu stosowane są celowo, ponieważ istnieją mity, które mówią, że wysokie dawki jodu leczą choroby tarczycy, co jest nieprawdą.

Zbyt wysoka dawka jodu może doprowadzić do efektu odwrotnego niż zamierzony i chwilowo zahamować wychwyt jodu, a tym samym zaburzyć syntezę hormonów tarczycy (3). Warto wspomnieć, że suplementy jodu powinny być stosowane tylko pod kontrolą lekarza, a zalecenia ich spożywania dotyczą jedynie kobiet planujących ciążę, będących w ciąży oraz karmiących piersią. 

Jodowanie soli a choroba Hashimoto

Zauważono, że w krajach, w których wprowadzono obowiązek jodowania soli nastąpił znaczny wzrost zachorowań na choroby autoimmunologiczne. Udowodniono, że niższe spożycie jodu wiąże się z mniejszym ryzykiem choroby Hashimoto.

Dlaczego tak się dzieje? Mechanizm działania nadmiaru jodu na wzrost ryzyka wystąpienia tej choroby nie został jeszcze dokładnie poznany. Prawdopodobnie wiąże się on z tym, że nadmiar jodu działa prozapalnie, niszczy i zmienia budowę komórek tarczycy, co w efekcie pobudza układ odpornościowy, który atakuje własne komórki organizmu (4).

Źródła jodu

Źródła jodu można podzielić na powietrze oraz produkty spożywcze. Powietrze o największej zawartości jodu to powietrze znajdujące się przede wszystkim nad obszarami nadmorskimi i nadoceanicznymi.

Natomiast zawartość jodu w poszczególnych produktach spożywczych różni się w zależności od regionu pochodzenia. Najwięcej jodu można znaleźć w wodorostach (w tym spirulinie), rybach, owocach morza oraz w mniejszej ilości w produktach mlecznych (5).

Z kolei przykładem produktu wzbogaconego w jod jest już wcześniej wspomniana sól. Warto wspomnieć, że nie każdy rodzaj soli dostępnej na rynku jest jodowany. Takim przykładem może być sól himalajska. Według norm wystarczające dzienne spożycie wśród osób dorosłych wynosi 150 μg, natomiast w ciąży wzrasta do 220 μg, a w laktacji do 290 μg.

Efekty spożywania jodowanej soli

Z jednej strony jodowanie soli pozwoliło rozwiązać problem niedoboru jodu na obszarach, które są ubogie w ten pierwiastek. Z drugiej jednak strony przyczyniło się do większego ryzyka wystąpienia nadmiaru jodu wśród grup ludności, które nie potrzebują dodatkowych jego źródeł, co z kolei może między innymi zwiększać ryzyko wystąpienia choroby Hashimoto. Reasumując zarówno nadmiar jak i niedobór jodu są niekorzystne dla organizmu, dlatego w tej kwestii należy zachować złoty środek.

Literatura

  1. Szybiński Z. Sytuacja profilaktyki jodowej w Polsce w świetle ostatnich rekomendacji WHO dotyczących ograniczenia spożycia soli. Pediatr Endocrinol Diabetes Metab. 2009; 15(2): 103-107.
  2. García-García E., Vázquez-López M.,  García-Fuentes E. i wsp. Clinical study. Iodine intake and prevalence of thyroid autoimmunity and autoimmune thyroiditis in children and adolescents aged between 1 and 16 years. Eur J Endocrinol. 2012; 167(3): 387–392.
  3. Pastusiak K., Michałowska J., Bogdański P., Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy. For Zab Metab. 2017; 8(4): 155-160.
  4. Luty J., Bryl E., Choroba Hashimoto – aspekt genetyczny i środowiskowy. Forum Med Rodz, 2017; 11(1): 1-6.
  5. Luo Y., Kawashima A., Ishido Y. i wsp. Iodine Excess as an Environmental Risk Factor for Autoimmune Thyroid Disease. Int J Mol Sci. 2014; 15(7): 12895-12912.
Julita Sobańska
O autorze Julita Sobańska

mgr

Absolwentka Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu na kierunku Dietetyka. Doświadczenie zawodowe zdobywane głównie przez praktyki studenckie oraz staże zawodowe. Do głównych jej zainteresowań należy poradnictwo żywieniowe osób chorych na cukrzycę.

Ugaś objawy Hashimoto z aplikacją mobilną!

Pobierz aplikację, z którą życie z Hashimoto będzie łatwiejsze!
Profesjonalne wsparcie, indywidualny plan diety i duża dawka motywacji w jednym miejscu.

Przeczytaj także
poradnik hashimoto pobierz mamhashi.pl
DARMOWY PREZENT!

    Skip to content