Choroba Hashimoto najczęściej występuje u kobiet. Jak się okazuje może to być związane z udziałem estrogenów w patogenezie tej choroby. Ale czy to znaczy, że na chorobę Hashimoto nie cierpią również mężczyźni?
Mężczyzna i choroba Hashimoto
Mimo, że choroba Hashimoto jest częściej diagnozowana u kobiet, to mężczyźni też na nią chorują (choć kobiety zapadają 10-krotnie częściej niż mężczyźni). Płeć żeńska ma większą świadomość o istocie rutynowych badań w kierunku tarczycy, a niestety objawy Hashimoto u mężczyzn są często ignorowane lub ich przyczyna jest szukana w innym miejscu. Z uwagi na to, że choroba Hashimoto nie jest aż tak mocno rozpowszechniona u mężczyzn to rzadko jest stosowana praktyka rutynowego oznaczania przeciwciał przeciwtarczycowych w tej grupie. Dodatkowo choroba Hashimoto może przez wiele miesięcy nie wywoływać u pacjenta objawów lub wywoływać je o skąpym charakterze, przez co są niezauważalne. Hashimoto rozwija się w wolnym tempie. Niewydolność tarczycy zwykle rozpoznawana jest późno, a w przypadku osób starszych objawy choroby Hashimoto są tłumaczone mniejszą aktywnością psychofizyczną lub depresją (1).
Objawy Hashimoto czy innej choroby?
Przed wykryciem choroby Hashimoto u mężczyzn można zauważyć dolegliwości podobne do objawów występujących u kobiet jak: zakłopotanie, drażliwość czy nawet depresja. Ponadto pacjenci narzekają na: gorszą pamięć, senność, ociężałość psychiczną, wolną reakcję na bodźce, spowolnienie mowy, brak ambicji oraz niepokój. Z tego powodu objawy Hashimoto często są zwalczane lekami przeciwdepresyjnymi bez szukania prawdziwej przyczyny obniżonego nastroju. Jednakże przeprowadzone w tym zakresie badania dowodzą, że symptomy te występują w przypadku osób nieleczonych na chorobę Hashimoto. Nastrój osób, które podjęły leczenie farmakologiczne jest podobny do osób zdrowych (2).
Dzieje się tak, gdyż hormony tarczycy pełnią kluczową rolę w rozwoju oraz we właściwym funkcjonowaniu układu nerwowego. Nawet wśród pacjentów z wyrównaną funkcją tarczycy występuje uszkodzenie układu nerwowego, jeśli przez wiele lat pacjent był w stadium eutyreozy (czyli stanie prawidłowej pracy tarczycy) (3).
Spożycie selenu przez mężczyznę
O wystąpieniu choroby Hashimoto decydują głównie uwarunkowania genetyczne, ale rozwojowi choroby sprzyjać mogą też takie czynniki jak między innymi: palenie papierosów, nadmiar jodu (zalecane spożycie jodu dla zdrowego człowieka to 150 μg/dobę) oraz niedobór selenu w diecie (zalecane spożycie selenu dla zdrowego człowieka to 55 μg/dobę). Spożycie selenu jest szczególnie ważne w przypadku mężczyzn. Selen pełni w organizmie wiele ważnych funkcji. Oprócz funkcji enzymatycznej oraz stabilizującej bierze udział w spermatogenezie, gdzie jest odpowiedzialny za właściwe funkcjonowanie plemników, decydując o płodności mężczyzny. Selen pomaga też obniżyć stres oksydacyjny, przez co zmniejsza ryzyko zachorowań na nowotwory i choroby autoimmunologiczne. W stosunku do układu immunologicznego selen zapewnia właściwe działanie obronne układu odpornościowego, ale jednocześnie nie dopuszcza do jego nadmiernej aktywacji, która również może być szkodliwa dla komórek organizmu (4).
W licznych pracach naukowych udowodniono rolę selenu w obniżaniu poziomu przeciwciał przeciwtarczycowych, które są nadmiernie produkowane w autoimmunologicznych chorobach tarczycy. W populacji polskiej niestety stężenie selenu w organizmie człowieka jest niższe niż prawidłowe i wynosi przeciętnie 50-55 μg/l. Natomiast zgodnie z obecnie obowiązującą normą stężenie selenu powinno mieścić się w przedziale 60-105 μg/l. Może to być spowodowane niskim stężeniem selenu w glebie, co skutkuję jego małą zawartością w żywności pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Najwięcej selenu znajduje się w: rybach (sardynki, tuńczyk), mięsie, podrobach, owocach morza (ostrygi). Ponadto selen jest również zawarty w jajach, produktach mlecznych, produktach zbożowych, roślinach strączkowych i kiełkach warzyw. Warto również pamiętać o dostarczaniu w diecie witaminy A, C i E, ponieważ zwiększają one wchłanianie selenu do organizmu.
Mężczyzno, nie pal papierosów!
Jak się okazuje, według raportu Głównego Inspektoratu Sanitarnego z 2017 roku, mężczyźni częściej palą papierosy niż kobiety (29% w stosunku do 20%). W Hiszpanii zbadano korelację pomiędzy paleniem papierosów a stężeniem selenu w surowicy krwi. Jak się okazało, u palaczy występuje tendencja do obniżania się ilości selenu w organizmie. Palenie papierosów zaburza właściwą biosyntezę hormonów tarczycy, ochronę przed stresem oksydacyjnym oraz utrzymanie równowagi prooksydacyjno-antyoksydacyjnej w komórkach tarczycy, a także może potęgować procesy prowadzące do uszkodzenia DNA (5).
Profilaktyka oraz leczenie choroby Hashimoto
Niestety jak już wcześniej wspomniano mężczyźni rzadziej pamiętają o rutynowych badaniach kontrolnych niż kobiety. W szczególności mniej rozpowszechnione są u nich badania w kierunku choroby Hashimoto jak oznaczanie przeciwciał przeciwtarczycowych. Z tego powodu bardzo ważne jest rozgłaszanie wśród płci męskiej istoty kontrolowania własnego zdrowia oraz pamiętania o badaniach związanych z chorobami tarczycy.
Choroba Hashimoto jest w obecnych czasach coraz częściej spotykanym schorzeniem. Zawsze należy pamiętać, że prawidłowy sposób żywienia oraz zdrowy styl życia są niezbędne w prewencji i leczeniu wielu chorób, w tym także choroby Hashimoto. Mimo, że o zachorowaniu na Hashimoto decydują czynniki genetyczne to czynniki środowiskowe również mają wpływ na wystąpienie i rozwój choroby. Z tego powodu w leczeniu choroby Hashimoto, oprócz indywidualnie dostosowanej diety, niezwykle ważna jest edukacja żywieniowa pacjentów i leczenie farmakologiczne. Dzięki temu można znacznie poprawić jakość życia oraz osiągnąć korzystne wyniki leczenia.