Insulinooporność a Hashimoto

Choroba Hashimoto i insulinooporność to dwa powszechnie występujące zaburzenia, które mogą współwystępować i wzajemnie na siebie oddziaływać. Mimo że dotyczą różnych układów – tarczycy oraz gospodarki węglowodanowej – coraz więcej badań wskazuje na powiązania między nimi. W artykule wyjaśnimy, czym jest insulinooporność i choroba Hashimoto oraz jak te dwa schorzenia mogą wzajemnie się nasilać.

Czym jest insulinooporność?

Insulinooporność to stan, w którym komórki ciała przestają reagować prawidłowo na insulinę – hormon odpowiedzialny za regulację poziomu glukozy we krwi. W normalnych warunkach insulina umożliwia wchłanianie glukozy do komórek, gdzie jest ona wykorzystywana jako źródło energii. W przypadku insulinooporności organizm produkuje coraz więcej insuliny, aby utrzymać prawidłowy poziom cukru we krwi, co prowadzi do hiperinsulinemii. Wysoki poziom insuliny może z czasem pogłębiać insulinooporność, tworząc błędne koło.

Mechanizmy Insulinooporności

1. Zaburzenia w szlaku sygnalizacyjnym insuliny

W insulinooporności dochodzi do zaburzeń w sygnalizacji insulinowej w mięśniach, wątrobie i tkance tłuszczowej. Zaburzenia te mogą obejmować defekty w receptorach insulinowych lub dalszych elementach szlaku sygnalizacyjnego, co prowadzi do ograniczonego wychwytu glukozy przez komórki [1].

2. Wpływ otyłości i stanów zapalnych 

Otyłość zwiększa ryzyko insulinooporności, ponieważ tkanka tłuszczowa wydziela cytokiny prozapalne, takie jak TNF-α, które zakłócają sygnalizację insulinową i prowadzą do przewlekłego stanu zapalnego. Dodatkowo nadmiar wolnych kwasów tłuszczowych może prowadzić do odkładania tłuszczu w narządach wewnętrznych, takich jak wątroba, co pogłębia insulinooporność [2].

3. Zmniejszenie liczby receptorów insulinowych

Wysoki poziom insuliny może prowadzić do zmniejszenia liczby receptorów insulinowych na powierzchni komórek, co dodatkowo pogłębia insulinooporność [3].

Czym jest choroba Hashimoto?

Hashimoto to choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy atakuje tarczycę, prowadząc do jej stopniowego uszkodzenia. W wyniku tego procesu zmniejsza się produkcja hormonów tarczycy, co prowadzi do niedoczynności tarczycy. Objawy niedoczynności obejmują zmęczenie, przyrost masy ciała, problemy skórne i zaburzenia nastroju.

Związek między insulinoopornością a Hashimoto

1. Zaburzenia metabolizmu

Hormony tarczycy odgrywają kluczową rolę w regulacji metabolizmu. Ich niedobór w Hashimoto spowalnia przemiany metaboliczne, co może prowadzić do wzrostu insulinooporności. Badania wskazują, że subkliniczna niedoczynność tarczycy może zwiększać ryzyko insulinooporności nawet u osób z prawidłowym poziomem glukozy [4].

2. Stan zapalny

Zarówno insulinooporność, jak i Hashimoto są związane z przewlekłym stanem zapalnym. Hashimoto prowadzi do stanu zapalnego w tarczycy, natomiast insulinooporność wywołuje stany zapalne w tkankach takich jak wątroba czy mięśnie, co może prowadzić do wzajemnego nasilania objawów [5].

3. Nadwaga i otyłość

Osoby z Hashimoto często mają problemy z nadwagą, co dodatkowo zwiększa ryzyko insulinooporności. Tkanka tłuszczowa produkuje substancje prozapalne, które mogą nasilać insulinooporność u osób z Hashimoto.

4. Leczenie hormonami tarczycy

Badania sugerują, że leczenie hormonami tarczycy, takimi jak lewotyroksyna, może zmniejszać ryzyko insulinooporności poprzez poprawę metabolizmu i zwiększenie wrażliwości na insulinę [6].

Jak radzić sobie z insulinoopornością i Hashimoto?

Leczenie insulinooporności i Hashimoto wymaga podejścia wieloaspektowego, obejmującego zarówno zmiany stylu życia, jak i leczenie farmakologiczne. Oto kilka kluczowych działań, które mogą pomóc w zarządzaniu tymi schorzeniami:

1. Zmiana diety

Właściwa dieta odgrywa kluczową rolę w zarządzaniu insulinoopornością. Zalecane jest unikanie wysoko przetworzonych produktów, cukrów prostych i rafinowanych węglowodanów, które szybko podnoszą poziom glukozy we krwi. Zamiast tego warto włączyć do diety produkty bogate w błonnik, takie jak warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe oraz zdrowe tłuszcze z ryb i orzechów. 

2. Regularna aktywność fizyczna

Ćwiczenia fizyczne są kluczowym elementem w walce z insulinoopornością. Regularna aktywność fizyczna, w szczególności trening aerobowy i oporowy, pomaga zwiększyć wrażliwość na insulinę i obniżyć poziom glukozy we krwi. Nawet umiarkowane ćwiczenia, takie jak chodzenie, mogą przynieść znaczące korzyści.

3. Redukcja stresu

Stres wpływa na poziom hormonów, w tym kortyzolu, który może nasilać insulinooporność [6]. Techniki relaksacyjne, takie jak medytacja, joga i głębokie oddychanie, mogą pomóc w obniżeniu poziomu stresu i poprawie ogólnego samopoczucia.

4. Farmakoterapia

W leczeniu insulinooporności często stosuje się metforminę – lek, który pomaga obniżyć poziom glukozy we krwi i zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę. W przypadku Hashimoto kluczową rolę odgrywa terapia substytucyjna hormonami tarczycy (lewotyroksyna), która pomaga przywrócić równowagę hormonalną i poprawić metabolizm.

5. Monitorowanie stanu zdrowia

Regularne monitorowanie poziomu glukozy, insuliny oraz hormonów tarczycy jest istotne w skutecznym zarządzaniu tymi schorzeniami. Wizyty u lekarza, badania kontrolne oraz analiza wyników mogą pomóc w dostosowaniu leczenia do indywidualnych potrzeb pacjenta.

6. Sen i regeneracja

Odpowiednia ilość snu i regeneracja mają kluczowe znaczenie dla zdrowia metabolicznego. Brak snu może prowadzić do wzrostu poziomu hormonów stresu, które wpływają na poziom glukozy i insuliny. Zaleca się dbanie o regularny, nieprzerwany sen trwający od 7 do 9 godzin na dobę.

Dbanie o zdrowie w przypadku Hashimoto i insulinooporności wymaga codziennej troski o dietę, aktywność fizyczną i redukcję stresu. Wczesna interwencja oraz kompleksowe podejście mogą znacząco poprawić jakość życia osób dotkniętych tymi schorzeniami. 

Literatura

1. Szablewski, L. (2024). Changes in cells associated with insulin resistance. International Journal of Molecular Sciences, 25(4), 2397. https://doi.org/10.3390/ijms25042397
2. Shoelson, S. E., Herrero, L., & Naaz, A. (2006). Obesity, inflammation, and insulin resistance. Gastroenterology, 132(6), 2169-2180.
3. Grzesiuk, W., Szydlarska, D., & Jóźwik, K. (2008). Insulin resistance in endocrinopathies. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii, 4(1), 38-44.
4. Yang, W., Jin, C., Wang, H., Lai, Y., Li, J., & Shan, Z. (2023). Subclinical hypothyroidism increases insulin resistance in normoglycemic people. Frontiers in Endocrinology, 14. https://doi.org/10.3389/fendo.2023.1106968
5. Gier, D., & Ostrowska, L. (2019). Choroba Hashimoto a otyłość. Varia Medica, 3(3), 238-242. https://journals.viamedica.pl/varia_medica/article/view/66482
6. BMC Research Notes. (2023). Effects of levothyroxine replacement therapy on insulin resistance in Hashimoto’s thyroiditis. BMC Research Notes, 16(1), Article 123. https://doi.org/10.1186/s13104-023-06672-0

UDOSTĘPNIJ ARTYKUŁ

udostępnij na facebook-u