Soja i jej przetwory
Soja to roślina strączkowa, uprawiana głównie na terenach Ameryki Południowej, Północnej oraz Azji. Początkowo zyskała popularność w kuchni azjatyckiej. Aktualnie często wykorzystuje się ją m.in. w kuchni wegetariańskiej ze względu na wysoką zawartość białka (około 35%). Poza nasionami soi, na rynku dostępnych jest wiele produktów na bazie tej rośliny. Należą do nich napoje i jogurty sojowe, makarony sojowe, tofu (rodzaj twarogu z mleka sojowego), tempeh (wytwarzany ze sfermentowanych nasion), sos sojowy czy japońska pasta miso (2).
Wpływ soi na tarczycę
Pierwsze spekulacje dotyczące wpływu soi na gruczoł tarczowy miały miejsce już około 80 lat temu. Wówczas zauważono powiększenie tarczycy u szczurów, które były karmione paszą sojową.
Aktualnie istnieje znacznie więcej dowodów sugerujących wpływ tych produktów na organizm człowieka. Z analiz wynika, że nawet w przypadku żywienia niemowląt odnotowano wpływ soi na pracę tarczycy. U niemowląt, które były karmione mieszankami sojowymi, zaobserwowano pojawienie się wola, a nawet kliniczne objawy niedoczynności tarczycy. Symptomy te ustępowały po odstawieniu soi.
Również wśród dorosłych osób spożywających duże ilości produktów sojowych, odnotowano wzrost stężenia TSH. Co ciekawe w niektórych badaniach takie zmiany zaobserwowano tylko w grupie kobiet, natomiast nie dotyczyło to mężczyzn. Może to wynikać z większej podatności kobiet na czynniki środowiskowe wpływające na pracę tarczycy, działanie wolotwórcze substancji zawartych w pożywieniu i ogólnie częstszej zapadalności na choroby tarczycy (4).
Soja obfituje w izoflawony należące do fitoestrogenów. Fitoestrogeny to związki roślinne, które w organizmie ludzkim mają działanie zbliżone do żeńskich hormonów płciowych. Istnieją liczne badania, w których odnotowano wolotwórcze działanie izoflawonów sojowych (1).
Soja ma także wpływ na farmakoterapię chorób tarczycy. Badania dowiodły, że obniża wchłanianie leku (lewotyroksyny), a zatem powoduje konieczność zwiększenia jego dawki. Istnieją liczne dowody na to, że w przypadku zbyt wysokiego spożycia soi i jej produktów, zaburzone jest wchłanianie leków stosowanych w chorobach tarczycy.
Podsumowanie
Mimo, że soja jest bardzo dobrym źródłem białka i ma szerokie zastosowanie m.in. w kuchni wegetariańskiej, osoby z chorobami tarczycy, w tym Hashimoto, powinny unikać jej w swojej diecie z uwagi na negatywny wpływ na farmakoterapię tych schorzeń oraz pracę tarczycy.