Adaptogeny są ekstraktami pochodzącymi z liści lub korzeni roślin. Ich nazwa pochodzi od łacińskiego słowa adaptare, które oznacza przystosowywać, dopasowywać. Stosowanie adaptogenów wpływa pozytywnie na funkcjonowanie organizmu narażonego na czynniki stresogenne, gdyż mają one zdolność do wzmacniania systemu obronnego przed działaniem stresu. Adaptogeny przyczyniają się także m.in. do zwiększenia odporności.
Do warunków, jakie muszą spełniać adaptogeny zalicza się: nietoksyczność dla organizmu, czyli nie mogą powodować negatywnych skutków ubocznych dla zdrowia, nie mogą być także uzależniające. Powinny one za to zwiększać odporność organizmu na działanie czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych oraz dodatkowo mieć normalizujący wpływ na organizm. Działanie adaptogenów opiera się na przywracaniu organizmu do jego naturalnej równowagi, a w przeciwieństwie do klasycznych środków pobudzających np. efedryny – nie przyczyniają się do zaburzenia funkcji umysłowych i nie uzależniają.
Badania naukowe wskazują, że adaptogeny mogą mieć działanie neuroprotekcyjne (wpływające korzystnie na układ nerwowy), przeciwlękowe, przeciwdepresyjne, stymulujące aktywność OUN (ośrodkowego układu nerwowego) czy nootropowe, czyli zwiększające zdolność do pracy umysłowej, zmniejszające zmęczenie, podnoszące poziom koncentracji.
Ashwagandha
Ashwagandha (łac. Withania somnifera) inaczej nazywana jest także indyjskim żeń-szeniem. Rośnie ona w suchych regionach takich jak Pakistan, Chiny, Indie czy Bangladesz. W tych regionach już od tysięcy lat jest ona stosowana w medycynie tradycyjnej (1).
Withania somnifera wykazuje działanie adaptogenne dzięki zawartych w niej substancjach czynnych – witanolidach, których największa ilość znajduje się w korzeniu rośliny. Indyjskiemu żeń-szeniowi przypisuje się właściowości przeciwzapalne, przeciwutleniające, immunomodulujące (regulujące odpowiedź odpornościową organizmu), przeciwstarzeniowe, antystresowe czy przeciwnowotworowe (2).
Dotychczas przeprowadzone badania naukowe wskazują, że ashwagandha może mieć zastosowanie w wielu różnych problemach zdrowotnych m.in. niedoczynności tarczycy, lękach, depresji, zaburzeniach snu i odporności czy degeneracji komórek mózgowych (2).
Ashwagandha w Hashimoto
Osoby, u których rozpoznana została choroba Hashimoto zapewne doskonale znają jej objawy takie jak spadek nastroju i motywacji, zaburzenia koncentracji, czasami nawet pamięci. Ashwagandha jest rośliną, która może zredukować te objawy.
Badania naukowe dodatkowo dowiodły, że ashwagandha pomaga także wyrównać hormony tarczycy, które odgrywają znaczącą rolę w leczeniu choroby oraz jej objawów (3). Ponadto, wpłynąć może na wzrost jednego z enzymów w wątrobie (6-glukozo fosfatazy), co również ma znaczenie dla prawidłowej funkcji tarczycy (4). Warto wspomnieć również o pozytywnym wpływie indyjskiego żeń-szenia na stres oksydacyjny (zwiększona ilość wolnych rodników w organizmie), który jest wyższy u osób z Hashimoto (5).
W przypadku osób z chorobą Hashimoto warto rozważyć wprowadzenie suplementacji ashwagandhą. Należy jednak pamiętać, że podstawę leczenia stanowią indywidualnie dobrane leki oraz zdrowa dieta, która dostarczy wszystkich niezbędnych witamin i składników mineralnych do organizmu.