Niedobór witaminy D jest problemem bardzo powszechnym, nie tylko w Polsce, ale też na całym świecie. Pojawia się niezależnie od płci, we wszystkich grupach wiekowych, zarówno u osób zamieszkujących obszary wiejskie, jak i miejskie. Obecnie szacuje się, że niedobór witaminy D dotyczy ponad 90% populacji osób zamieszkujących w Polsce i ok 50% populacji świata. Jest to szczególnie niepokojące zjawisko w kontekście potwierdzonej w wielu badaniach zależności pomiędzy niedoborem tej witaminy a zwiększonym ryzykiem m.in. chorób nowotworowych, chorób autoimmunizacyjnych, takich jak cukrzyca typu 1, reumatoidalne zapalenie stawów czy choroba Leśniowskiego-Crohna oraz większości składowych zespołu metabolicznego, jak nadciśnienie tętnicze, otyłość i insulinooporność (1).
Witamina D a występowanie chorób tarczycy
Wiele dotychczasowych badań potwierdza zależność pomiędzy witaminą D, a występowaniem chorób tarczycy, w tym Hashimoto. W tej grupie chorych odnotowuje się niższe stężenia witaminy D w porównaniu do populacji osób zdrowych, a ponadto wskazuje się na związek pomiędzy występowaniem niedoborów tego składnika a poziomem przeciwciał tarczycowych i wskaźnikiem złośliwości guzków tarczycy. Zauważono również wzrost stężenia hormonu tyreotropowego (TSH) wraz z nasileniem niedoboru tej witaminy. W związku z tym u pacjentów z chorobą Hashimoto regularne monitorowanie stężenia 25(OH)D w surowicy krwi jest wysoce wskazane.
Witamina D w prewencji Hashimoto
Witamina D pełni w naszym organizmie wiele ważnych funkcji. Jedną z nich jest zapewnianie odpowiedniej równowagi immunologicznej i właśnie tutaj upatruje się jej główną rolę w zapobieganiu rozwojowi Hashimoto. Brak sprawnie działającego układu odpornościowego może stanowić jeden z czynników środowiskowych, który u osób z predyspozycjami genetycznymi może stać się istotnym czynnikiem zwiększającym ryzyko pojawienia się Hashimoto (5).
Wpływ suplementacji witaminy D na przebieg choroby Hashimoto
Na chwilę obecną brak jest badań, które jednoznacznie potwierdzałyby korzystny wpływ suplementacji witaminą D na przebieg choroby (2). Potrzebne są dalsze analizy, aby stworzyć wytyczne dla pacjenta nie tylko z Hashimoto, ale również z pozostałymi chorobami tarczycy. Należy jednak zaznaczyć, że ze względu na rozpowszechniony wysoki deficyt witaminy D w Polsce, suplementację witaminą D zaleca się wszystkim grupom wiekowym, zarówno osobom zdrowym, jak i chorym. W przypadku osób dorosłych (19-65 lat), zalecana dawka witaminy D wynosi 800-2000 IU/dobę. Suplementację witaminy D należy przyjmować, przynajmniej w okresie od końca września do końca kwietnia. Z kolei u osób z grupy ryzyka deficytu witaminy D, czyli również u pacjentów z Hashimoto, zaleca się aby suplementacja była prowadzona przy jednoczesnej kontroli 25(OH)D, tak aby utrzymać jej stężenie w granicach 30-50 ng/ml (3). Dodatkowo, podkreśla się, że osoby z otyłością, ze względu na sekwestrację witaminy D w tkance tłuszczowej, wymagają podwójnej dawki witaminy D względem dawki rekomendowanej rówieśnikom o prawidłowej masie ciała (4).
Źródła witaminy D
Szacuje się, że 80-100% dziennego zapotrzebowania na witaminę D może pokryć skórna synteza tej witaminy zachodząca pod wpływem ekspozycji na światło słoneczne. Dieta natomiast jest w stanie pokryć jedynie 20% dziennego zapotrzebowania na tą witaminę. Do dobrych źródeł witaminy D należą: tłuste ryby morskie, takie jak: węgorz, łosoś dziki, śledź, ale również żółtko jaja, ser żółty, mleko i niektóre gatunki grzybów (np. shitake).